การประเมินศักยภาพการรองรับมลพิษทางน้ำของระบบนิเวศชายฝั่งทะเล : กรณีศึกษาบริเวณพื้นที่อ่าวตราด จังหวัดตราด

Abstract

โครงการการประเมินศักยภาพการรองรับมลพิษของระบบนิเวศชายฝั่งทะเล: กรณีศึกษาบริเวณพื้นที่อ่าวตราด จังหวัดตราด ทำการศึกษาในช่วงเดือนพฤศจิกายน 2559 เดือนมีนาคม เดือนกรกฎาคม 2560 ซึ่งจะศึกษาและเก็บข้อมูลในบริเวณล้าคลองรอบอ่าวตราด 10 สถานี และในบริเวณอ่าว 15 สถานีโดยทำการศึกษาคุณภาพน้ำทั้งด้านกายภาพ (ความลึก ความเร็ว ทิศทางการไหลของกระแสน้ำ อุณหภูมิ ตะกอนแขวนลอย ความโปร่งแสง) คุณภาพน้ำด้านเคมี (ออกซิเจนละลายน้ำ พีเอช ความเค็ม ไนไตรท์ ไนเตรทแอมโมเนียม ออร์โธฟอสเฟต และซิลิเกต) และคุณภาพน้ำด้านชีวภาพ (คลอโรฟิลล์ เอ แพลงก์ตอนพืช) นอกจากนี้ยังทำการศึกษาคุณภาพดินตะกอน (ปริมาณสารอินทรีย์รวม และซัลไฟล์) รวมถึงความหนาแน่นของสัตว์หน้าดิน โดยผลการศึกษาในครั้งนี้แสดงให้เห็นว่า ลำคลองรอบอ่าวตราดมีอิทธิพลต่อคุณภาพน้ำภาพรวม ในอ่าว โดยเฉพาะมวลน้ำที่ไหลมาจากแม่น้ำตราด ซึ่งจะมีสารอนินทรีย์ละลายน้ำในกลุ่มของไนโตรเจน ค่อนข้างสูง และออกซิเจนที่มากับน้ำมีค่าต่ำ โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝน (เดือนกรกฎาคม) ในส่วนของคุณภาพน้ำบริเวณอ่าวตราดพบว่า คุณภาพน้ำทั่วไปอยู่ในเกณฑ์ที่ดีโดยเฉพาะออกซิเจนละลายน้ำที่มีค่ามากว่า 4 มิลลิกรัมต่อลิตร ในทุกช่วงเวลาที่ทำการศึกษาอย่างไรก็ตามพบว่า ปริมาณแร่ธาตุอาหารมีการเปลี่ยนแปลงตามช่วงเวลา (ฤดูกาล) ค่อนข้างมากโดยเฉพาะแร่ธาตุอาหารในกลุ่มของสารอนินทรีย์ไนโตรเจนละลายน้ำ ที่มีการเพิ่มขึ้นในช่วงฤดูฝนส่วนฟอสฟอรัสจะมีค่าคงที่ สะท้อนให้เห็นถึงการใช้ประโยชน์ในด้านการเป็นที่อยู่อาศัยของชุมชนบริเวณอ่าวตราดยังคงน้อยอยู่ต่างจากกลุ่มไนโตรเจนซึ่งมีค่าสูงมาก ซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากเกษตรกรรมเป็นหลักทั้งนี้ข้อมูลโดยภาพรวมของการศึกษาในครั้งนี้แสดงให้เห็นว่า อ่าวตราดมีการเปลี่ยนแปลงในด้านสิ่งแวดล้อมทางน้ำที่สูงและได้รับแร่ธาตุอาหารจากแผ่นดินจำนวนมาก แต่ยังไม่เกิน ศักยภาพการรองรับของพื้นที่ เนื่องจากสามารถกลับมาสู่สภาวะปกติ ตามวงรอบของฤดูกาลได้ ทั้งนี้ประเมินได้จากค่าคลอโรฟิลล์ เอ และแร่ธาตุอาหารที่พบ โดยจะพิจารณาจากสัดส่วนของ Redfield ratio (N:P) อย่างไรก็ตามปัจจัยที่ควรเฝ้าระวังและมีความเสี่ยงต่อความเสื่อมโทรมด้านสิ่งแวดล้อมทางน้ำของพื้นที่อ่าวตราดในอนาคต ได้แก่ ปริมาณสารอินทรีย์ในดินตะกอน เนื่องจากสารอินทรีย์ถือได้ว่าเป็นสาเหตุของการลดลงของออกซิเจนในน้ำ และยังเป็นแหล่งสะสมของแร่ธาตุอาหาร ที่พร้อมจะปลดปล่อยออกมาสู่มวลน้ำในอนาคตต่อไป