Abstract:
การดำเนินงานของโครงการนำร่องในการผลิตของที่ระลึกเซรามิกส์ชลบุรี เพื่อที่จะศึกษาและทดลองเกี่ยวกับดินที่ใช้ในการผลิตอิฐและกระเบื้องดินเผา ซึ่งเป็นธุรกิจอุตสาหกรรมขนาดเล็กที่มีมาแต่เดิมในเขตพื้นที่จังหวัดชลบุรี ได้แก่ ดินพานทอง และดินบางคล้า โดยดินทั้ง 2 แหล่งนั้นมีคุณสมบัติที่ใกล้เคียงกันคือ เป็นดินที่มีความเหนียว เนื้อค่อนข้างหยาบ เมื่อนำมาเผาในอุณหภูมิ 1200 องศาเซลเซียส ในบรรยากาศแบบออซิเดชั่น (Oxidation Firing) จะได้เนื้อดินสีน้ำตาลแดง มีอัตราการดูดซึมน้ำ 6-10 เปอร์เซ็นต์ มีอัตราการหดตัวประมาณ 6 เปอร์เซ็นต์ โดยได้นำดินทั้ง 2 แหล่ง มาทดลองปรับคุณสมบัติเพื่อให้เกิดความเหมาะสมต่อวิธีการขึ้นรูป เหมาะสมต่อรูปแบบผลิตภัณฑ์ มีความสวยงามและสามารถนำมาเคลือบผิวได้ โดยนำดินดังกล่าวมาปรับคุณสมบัติด้วยการผสมวัตถุดิบอื่น ๆ ในอัตรส่วนดังนี้
กินพานทองหรือดินบางคล้า 40-60%
ดินดำปราจีน 20-40%
หินฟันม้า 20-40%
ดินเหลืองปราจีน 0-10%
จากการปรับคุณสมบัติของวัตถุดิบตามสัดส่วนดังกล่าว ทำให้ได้เนื้อดินที่ละเอียดขึ้น มีความเหนียว สีน้ำตาลอมเหลือง มีอัตราการดูดซึมน้ำประมาณ 0-7 เปอร์เซ็นต์ มีอัตราการหดตัวประมาณ 8-15 เปอร์เซ็นต์ โดยดินพานทองหรือดินบางคล้า จะเป็นวัตถุดิบหลักและสามารถพิจารณาเลือกใช้ดินดำหรือดินผสมสำเร็จรูปแทนได้ ส่วนหินฟันม้าจะช่วยให้เนื้อดินหลอมเป็นเนื้อเดียวกัน มีความมันในเนื้อดิน ทั้งช่วยลดความเหนียวของเนื้อดิน ซึ่งดินผสมดังกล่าวสามารถนำมาขึ้นรูปได้ด้วยการปั้นด้วยมือ ขึ้นรูปด้วยแป้นหมุน ขึ้นนรูปด้วยการอัดดินจากพิมพ์ และขึ้นรูปด้วยวิธีการจิกเกอร์ แม้แต่การหล่อน้ำดิน แต่ทั้งนี้การหล่อน้ำดินจะต้องใช้ดินพื้นบ้านในปริมาณที่น้อยลงและทำการกวนและกรองดินที่ดีขึ้น
ในการดำเนินงานของโครงการนำร่องนี้ ได้ทดลองทำผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกจากเนื้อดินผสมดังกล่าว เพื่อเป็นแนวทางเป้นแบบอย่าง ด้วยวิธีการขึ้นรูปแบบต่าง ๆ เพื่อทดลองจำหน่ายและทำการเผยแพร่ข้อมูลนำมาเสนอผลิตภัณฑ์แก่บุคคลโดยทั่วไป ทั้งได้แจกจ่างผลิตภัณฑ์และเผยแพร่ข้อมูลในรูปของเอกสาร แผ่นพับ ตลอดจนนำเสนอข้อมูลผ่านสื่อมวลชนด้วยหนังสือพิมพ์และวารสาร รวมทั้งหน่วยงานราชการต่าง ๆ ที่อาจมีส่วนเกี่ยวข้อง