สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพจากพืชสกุล Tabernaemontana

Abstract

จากการศึกษาองค์ประกอบทางเคมีและฤทธิ์ทางชีวภาพของดอกพุดร้อยมาลัย (Tabernaemontana pandacaqui) ซึ่งเป็นพืชในวงศ์ตีนเป็ด (Apocynaceae) เมื่อนาดอกพุดร้อยมาลัยสด (2.0 กิโลกรัม) มาทาการสกัดโดยการแช่หมัก (Maceration) ด้วยตัวทำละลายเมทานอลที่อุณหภูมิห้อง ได้สารสกัดหยาบชั้นเมทานอลน้ำหนัก 196.78 กรัม เมื่อนำไปสกัดต่อด้วยตัวทำละลายต่าง ๆ ตามลำดับความมีขั้วคือเฮกเซน และเอทิลอะซิเตท พบว่าได้ร้อยละของผลผลิตที่แตกต่างกันออกไปดังนี้ ส่วนสกัดเฮกเซน (3.27%) ส่วนสกัดเอทิลอะซิเตท (5.44%) และส่วนสกัดชั้นน้า (91.29%) นอกจากนี้นาสารสกัดหยาบชั้นเมทานอล (Methanol extract) ไปทาการตรวจสอบสารพฤกษเคมีเบื้องต้น พบสารทุติยภูมิเบื้องต้นทั้งหมด 5 กลุ่มสาร คือ แอลคาลอยด์ ฟลาโวนอยด์ แทนนิน เทอร์พีนอยด์ และ สเตอรอยด์ รวมทั้งได้นำสารสกัดหยาบชั้นเมทานอลของดอกพุดร้อยมาลัยไปทาการตรวจสอบปริมาณฟีนอลิกรวม (60.59 ± 0.23 mgGAE.g-1) ปริมาณฟลาโวนอยด์รวม (37.79 ± 0.22 mgQE.g-1) และปริมาณ สารต้านอนุมูลอิสระรวม (31.87 ± 0.07 mgAAE.g-1) อีกด้วย ในการทดสอบฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระด้วยวิธี DPPH radical scavenging พบว่าสารสกัดหยาบชั้นเมทานอลของดอกพุดร้อยมาลัยมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระดีปานกลาง (IC50 = 124.41 ± 0.46 g/mL) นอกจากนี้การศึกษาองค์ประกอบทางเคมีของส่วนสกัดหยาบชั้นเอทิลอะซิเตทโดยใช้เทคนิคทางโครมาโทรกราฟีแบบต่างๆ พบสาร monoterpenoid indole alkaloids ที่เคยมีรายงานมาแล้ว 1 สารคือ 7-hydroxyindoleninevoacangine โครงสร้างของสารดังกล่าวถูกยืนยันด้วยเทคนิค Nuclear Magnetic Resonance Spectrometry (NMR)