การสังเคราะห์และปรับเปลี่ยนโครงสร้างสารไดเฮทเทอโรเอริล เอริลมีเทน และอนุพันธ์ในการใช้เป็นสารยับยั้งโคลีนเอสเทอเรส เพื่อใช้รักษาโรคอัลไซเมอร์

Abstract

โรคอัลไซเมอร์เป็นโรคที่เกี่ยวข้องกับภาวการณ์เสื่อมของสมอง พบมากในผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป และมีแนวโน้มที่จำนวนผู้ป่วยมากขึ้นเรื่อย ๆ แต่อย่างไรก็ตามยาในปัจจุบันเป็นเพียงยาที่ชะลออาการของโรคเท่านั้น ในงานวิจัยนี้ได้สังเคราะห์สารกลุ่ม diheteroarylarylmethanes จำนวน 4 กลุ่ม ได้แก่ 1,1-di(5-methylfuryl)-arylmethanes 3a-t, 1,1-di(5-ethylthienyl) phenylmethane 4, 1,1-di-(pyr-rolyl)arylmethanes 5a-c และ 1,1-di(3-indolyl) arylmethanes (6a-e) ด้วยปฏิกิริยา bisarylation แบบขั้นตอนเดียวของสารตั้งต้นคือ 2-methylfuran, 2-ethylthiophene, pyrrole, 2-ethylpyrrole หรือ indole กับ aldehyde ชนิดต่าง ๆ ภายใต้สภาวะที่ไม่รุนแรง โดยใช้ Bi(OTf)3 (10 mol%), I2 (10 mol%) หรือ FeCl3·6H2O (15 mol %) เป็นตัวเร่งปฏิกิริยา ทำปฏิกิริยาที่อุณหภูมิห้อง ทำให้ได้ diheteroarylarylmethanes เป็นผลิตภัณฑ์จำนวน 29 โครงสร้าง ในร้อยละปานกลางถึงสูงมาก จากนั้นได้นำสารสังเคราะห์ไปทดสอบฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์แอซีทิลโคลีนเอสเทอเรส ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่ก่อให้เกิดโรคอัลไซเมอร์ พบว่าสาร bis(3-indolyl)-4-hydroxyphenylmethane (6e) มีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์แอซีทิลโคลีนเอสเทอเรสถึง 73.11±0.11 % ดังนั้น สามารถใช้สาร bis(3-indolyl)-4-hydroxyphenylmethane (6e) เป็น Lead compound เพื่อนำไปพัฒนาไปเป็นยารักษาโรคอัลไซเมอร์ต่อไป