การจัดสวัสดิการสังคมเพื่อเสริมพลังอำนาจของผู้ใช้บริการในโครงการบ้านน้อยในนิคมสร้างตนเองให้มีการเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลงในฐานะทุนมนุษย์

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาขั้นตอนการเสริมพลังอำนาจของผู้ใช้บริการในโครงการบ้านน้อยในนิคมสร้างตนเองเพื่อการเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลงในฐานะทุนมนุษย์ ศึกษาบทบาทของกลุ่มสหวิชาชีพที่ส่งเสริมการเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง และเสนอแนวทางไปสู่นโยบายการจัดสวัสดิการสังคม โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ตอนที่ 1 สัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลโดยใช้วิธีเลือกแบบเจาะจง จำนวน 3 กลุ่ม คือ กลุ่มผู้ใช้บริการในโครงการบ้านน้อยในนิคมสร้างตนเองในภาคเหนือ จำนวน 5 แห่ง กลุ่มผู้ใช้บริการที่กลับบ้านแล้ว และกลุ่มผู้ปกครองหรือผู้ดูแลที่บ้าน รวม 73 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา ตอนที่ 2 สัมภาษณ์เชิงลึกกลุ่มสหวิชาชีพ ใช้วิธีเลือกแบบเจาะจงจากผู้มีประสบการณ์ด้วยวิธีบอกต่อ จำนวน 15 คน ใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง และตอนที่ 3 การสนทนากลุ่มเลือกแบบเจาะจงจากผู้บริหารองค์กรสวัสดิการสังคม นักวิชาการ และผู้แทนกลุ่มสหวิชาชีพ รวม 9 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา นำเสนอผลแบบเชิงพรรณนาความ ผลการวิจัยพบว่า ขั้นตอนการเสริมพลังอำนาจในตนเอง มี 6 ขั้นตอน คือ วางแผน ในเป้าหมายชีวิตของตนเอง ยอมรับความเป็นจริง คิดทบทวนตนเอง ค้นหาสิ่งที่เหมาะสมกับตนเอง เชื่อมั่นในตนเอง ประสบความสำเร็จในตนเอง บทบาทกลุ่มสหวิชาชีพมี 2 บทบาท คือ เชิงรุก ได้แก่ ส่งเสริมให้วางแผนชีวิต เห็นคุณค่าในตนเอง มีแรงจูงใจเปลี่ยนแปลงตนเองให้ดีขึ้น ให้มีความรู้ในสิทธิและหน้าที่ความรับผิดชอบ มีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ ลงมือปฏิบัติ มีทักษะชีวิตและมีทัศนคติเชิงบวก เชิงรับ ได้แก่ การทำงานตามกฎหมายเฉพาะ ปรับปรุงกฎระเบียบให้ยืดหยุ่นกับการดำรงชีวิตอิสระ วิธีการสัมผัสและเข้าใจกับปัญหาของกลุ่มสหวิชาชีพ และ การบริหารจัดการด้านบุคลากร แนวทางไปสู่นโยบายการจัดสวัสดิการสังคม มี 3 แนวทาง คือ การสนับสนุนจากพลังภายในตนเอง การสนับสนุนจากสังคม และการสนับสนุนจากกฎหมาย ข้อเสนอแนะหน่วยงานภาคีเครือข่าย ควรนำผลการวิจัยไปเป็นแนวทางกำหนดนโยบาย แผน และมาตรการการจัดสวัสดิการสังคมเพื่อป้องกันกลุ่มเปราะบางทางสังคมอื่น ๆ เช่น เด็กเยาวชน ผู้พิการ ผู้ต้องขังพ้นโทษ โดยเฉพาะผู้มีความผิดปกติทางจิตเรื้อรังทั้งชายและหญิงที่เป็นกลุ่มเสี่ยงไร้ที่พึ่ง