Abstract:
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเพื่อหาแนวทางการบริหารหนี้สินเกษตรกรไทยที่มีประสิทธิภาพและเหมาะสมกับภาวะหนี้สินเกษตรกรไทยในปัจจุบัน โดยใช้รูปแบบการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยจะเป็นการทบทวนวรรณกรรมและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องและการสัมภาษณ์เชิงลึก เกษตรกรที่เคยเป็นหนี้ในอดีตและสามารถฟื้นตัวได้ในปัจจุบัน จำนวน 200 คน ตัวแทนหน่วยงาน ภาครัฐที่ดูแลด้านการเกษตร จำนวน 10 คน และเจ้าหนี้นอกระบบ 5 คน เพื่อหาแนวทางในการบริหารจัดการหนี้สินของเกษตรกรให้ประสบความสำเร็จ ซึ่งผู้วิจัยใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึกเพื่อเก็บข้อมูล แล้วนำข้อมูลลที่ได้มาทำการวิเคราะห์เพื่อหาประเด็นที่จะนำไปยืนยันในการสนทนากลุ่ม ผู้เชี่ยวชาญและตัวแทนหน่วยงานที่ดูแลหนี้สินเกษตรกรไทย จำนวน 10 คน แล้วจึงทำการสรุป ผลการวิจัยพร้อมทั้งจัดทำข้อเสนอแนะเชิงนโยบายและเชิงปฏิบัติการต่อไป ผลการวิจัยพบว่า แนวทางการบริหารหนี้สินเกษตรกรไทยที่มีประสิทธิภาพในส่วนภาคเกษตรกร คือ 1) การจัดทำบัญชีครัวเรือน 2) การชำระหนี้ตามกำหนด 3) การเข้าถึงแหล่งเงินทุน และกู้เงินในระบบ และหลีกเลี่ยงการกู้เงินนอกระบบ 4) การปลูกพืชไร่สวนผสมหรือปลูกพืช หลากหลายประเภท 5) การให้ความสำคัญกับคุณภาพผลผลิตและความต้องการของตลาด 6) การสร้างเครือข่ายและรวมกลุ่มเกษตรกรให้มีความเข้มแข็ง และ7) น้อมนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิต ส่วนของภาครัฐ คือ 1) ประกันราคาผลผลิตเกษตรและหาตลาดเพื่อรองรับผลผลิตทางการเกษตรรวมถึงให้ความช่วยเหลือเยียวยาเกษตรกรที่ได้รับความ เดือดร้อนจากภัยธรรมชาติ 2) ให้ความรู้กับเกษตรกรในการปลูกพืชให้เหมาะสมสภาพอากาศ 3) สถาบันเงินทุนภายใต้การกำ กับของรัฐให้ความช่วยเหลือเรื่องการลดอัตราดอกเบี้ยเงินกู้ขยายวงเงินกู้และเพิ่มช่องทางการเข้าถึงแหล่งเงินกู้ให้มากขึ้น 4) สนับสนุนเทคโนโลยีและนวัตกรรม การวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร รวมถึงการพัฒนาฝีมือแรงงานภาคการเกษตร 5) ให้ความช่วยเหลือในด้านการลดต้นทุนการผลิตสินค้าการเกษตรโดยการสนับสนุนปัจจัยพื้นฐาน เช่น ปุ๋ยยาเมล็ดพันธ์และปัจจัยอื่น ๆ ในการผลิตและการต่อยอดไปสู่การแปรรูปผลิตภัณฑ์ที่มีความหลากหลายออกสู่ตลาด 6) ส่งเสริมให้เกษตรกรสร้างวินัยทางการเงินและให้ความรู้ด้านการจัดทำบัญชีครัวเรือน 7) ให้คำปรึกษาโครงการและปัญหาต่าง ๆ และการบริหารจัดการความเสี่ยงแก่เกษตรกร และ 8) ให้ความรู้ในการจัดการระบบการเงินและการบริหารจัดการหนี้อย่างเป็นระบบ
