Abstract:
พ่อแม่พันธุ์ปลาการ์ตูนอานม้า Amphiprion polymus Linnaeu (1758) จากอ่าวไทยนำมาเลี้ยงในห้องปฎิบัติการ เพื่อเฝ้าสังเกตุพฤติกรรมการวางไข่ การเจริญและพัฒนาของตัวอ่อนพบว่าปลาการ์ตูนอานม้าสามารถวางไข่ได้ตลอดทั้งปี โดยมีวงจรสืบพันธุ์ทุก 14-21 วัน การเจริญและพัฒนาของตัวอ่อนแบ่งออกเป็น 26 ระยะตามรูปร่างลักษณะของตัวอ่อน ภายหลังจากปฎิสนธิ 148+8 ชั่วโมง ไข่จึงฟักออกมา ลูกปลาจะมีรูปร่างและมีแถบสีเหมือนกับพ่อแม่เมื่ออายุ 13 วัน และอายุ 24-26 วันตามลำดับ สำหรับการเจริญและพัฒนาของอวัยวะสืบพันธุ์และการเปลี่ยนเพศ พบว่าลูกปลาอายุ 1 เดือนยังไม่มีการแยกเพศ พบเพียง primordial germ cells อยู่กันเป็นกลุ่ม ในขณะที่ปลาอายุ 2-3 เดือนแสดงเพศเป็นกะเทย มีเซลล์สืบพันธุ์ระยะแรกของทั้งเพศผู้และเพศเมียอยู่ด้วยกัน กระบวนการสร้างอสุจิเริ่มพบเมื่อปลามีอายุ 4 เดือน ซึ่งเนื้อเยื่ออัณฑะประกอบด้วยเซลล์ทุกระยะของกระบวนการสร้างอสุจิ ในขณะที่เนื้อเยื่อรังไข่ประกอบไปด้วย oogonia และ oocytes ระยะ cgromatin nucleolus และระยะ perincleolar การเปลี่ยนเพศจากกะเทยเป็นเพศเมียเกิดขึ้นเมื่อปลามีอายุ 12 เดือน โดยพบลักษณะการเสื่อมสลายของเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้ การสะสมของสารสีเหลืองอมน้ำตาล และมี vitellogenic oocytes ซึ่งพบจำนวนมากขึ้นก่อนที่จะมีการวางไข่ ปลาที่ทำหน้าที่เพศผู้อย่างสมบูรณืจะมีทั้งเนื้อเยื่ออัณฑะและเนื้อเยื่อรังไข่ประกอบกันเป็นอวัยวะสืบพันธุ์ ในขณะที่ปลาเพศเมียมีเพียงเนื้อเยื่อรังไข่อย่างเดียว ทั้งนี้ปลาเพศเมียส่วนใหญ่จะมีการวางไข่เมื่อายุ 14 เดือน
