แก้วหน้าม้าสู่พักตร์อสูร : การสืบสรรค์และการสร้างความหมายใหม่ในบริบทสังคมไทยร่วมสมัย

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากลวิธีการสืบสรรค์บทละครนอกเรื่องแก้วหน้าม้าไปสู่นวนิยายเรื่องพักตร์อสูร และเพื่อศึกษาการสร้างความหมายใหม่ในบริบทสังคมไทยร่วมสมัยในนวนิยาย เรื่องพักตร์อสูร ข้อมูลที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ บทละครนอกเรื่องแก้วหน้าม้า พระนิพนธ์ในกรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ พิมพ์ครั้งที่ 2 เมื่อ พ.ศ. 2562 จัดพิมพ์โดยสำนักพิมพ์ศรีปัญญา และนวนิยายเรื่องพักตร์อสูร ผู้เขียนคือ สุชาคริยา พิมพ์รวมเล่มครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2556 จัดพิมพ์โดยสำนักพิมพ์มายดรีม งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยเอกสารและเสนอผลการศึกษาด้วยวิธีพรรณนาวิเคราะห์ ในส่วนของการศึกษากลวิธีการสืบสรรค์เรื่องแก้วหน้าม้าไปสู่นวนิยายเรื่องพักตร์อสูร ผู้วิจัยได้ปรับกรอบการวิเคราะห์ จากการศึกษาเรื่อง "การสืบสรรค์วรรณคดีมรดกของมวยไทยในนวนิยายของพงศกร ของ สุวรรณา คุ้ยเอี่ยม (2561) และการศึกษาเรื่อง "นิยายออนไลน์เรื่อง "ลิขิตปรารถนา กากี ข้ามภพ ： การสืบสรรค์และการสื่อความคิดในบริบทสังคมไทยร่วมสมัย" ของ ต่อพงศ์ เชื้ออุ่น (2565) และการศึกษาการสร้างความหมายใหม่ในบริบทสังคมไทยร่วมสมัยในนวนิยายเรื่องพักตร์อสูร ผู้วิจัยได้ปรับกรอบการวิเคราะห์ จากการศึกษาเรื่อง "การสร้างความหมายใหม่ของ "วีรบุรุษและยอดวีรบุรุษ" ใน ภาพยนตร์ไทย ของ ณัฐ สุขสมัย (2551) และการศึกษาเรื่อง "การสืบทอดวรรณคดีและนิทานในวรรณกรรมเยาวชนไทยช่วงปี พ.ศ. 2545-2554" ของ สุภาสิณี คุ้มไพรี (2557) ผลการศึกษาพบว่า การศึกษากลวิธีการสืบสรรค์บทละครนอกเรื่องแก้วหน้าม้าไปสู่นวนิยาย เรื่องพักตร์อสูร พบทั้งหมด 7 กลวิธี ได้แก่ 1. การนำตัวบทเดิมมาสร้างเป็นโครงเรื่องในตัวบทใหม่ 2. การนำแนวคิดจากตัวบทเดิมมาปรับใช้ในตัวบทใหม่ 3. การนำเหตุการณ์จากตัวบทเดิมมาปรับใช้ในตัวบทใหม่ 4. การนำเนื้อเรื่องจากตัวบทเดิมมาขยายความในตัวบทใหม่ตามจินตนาการของผู้เขียน 5. การนำตัวละครจากตัวบทเดิมมาปรับใช้ในตัวบทใหม่ 6. การนำฉากและบรรยากาศจากตัวบทเดิมมาปรับใช้ในตัวบทใหม่ และ 7 การนำอนุภาคของวิเศษจากตัวบทเดิมมาปรับใช้ในตัวบทใหม่ จากการศึกษากลวิธีการสืบสรรค์บทละครนอกเรื่องแก้วหน้าม้าในนวนิยายเรื่องพักตร์อสูร แสดงให้เห็นคุณค่าของตัวบทต้นทางที่เป็นรากฐานสำคัญ อันทำให้เกิดพลวัตของการสืบทอดผลงานวรรณกรรมจากอดีตมาจนถึงปัจจุบันและสร้างสรรค์ผลงานวรรณกรรมร่วมสมัยที่ทรงคุณค่่า ทั้งยังแสดงให้เห็นว่าแนวคิดในบทละครนอกเรื่องแก้วหน้าม้าซึ่งเป็นวรรณกรรมในยุคเก่าไม่ใช่แนวคิดที่ล้าสมัย แต่สามารถนำกลับมาสืบสรรค์และเป็นแนวคิดที่มีความร่วมสมัยกับวรรณกรรมในยุคปัจจุบันได้ ด้านการศึกษาการสร้างความหมายใหม่ในบริบทสังคมไทยร่วมสมัยในนวนิยายเรื่องพักตร์อสูร พบทั้งหมด 4 ประเด็น ได้แก่ 1. การเปลี่ยนแปลงความหมายจากผู้เขียน 2. การเปลี่ยนแปลงความหมายจากวิธีการเล่าเรื่อง 3. การเปลี่ยนแปลงความหมายจากบริบทของสังคม และ 4. การเปลี่ยนแปลงความหมายจากการผลิตซ้ำ จากการศึกษาการสร้างความหมายใหม่ในบริบทสังคมไทยร่วมสมัยในนวนิยายเรื่องพักตร์อสูร แสดงให้เห็นกระบวนการสร้างความหมายใหม่ที่สอดรับกับค่านิยมของผู้คนในปัจจุบัน ทั้งยังแสดงให้เห็นโลกทัศน์ ตลอดจนปัจจัยและเงื่อนไขของสภาพสังคมและวัฒนธรรมที่ส่งผลต่อการสร้างสรรค์งานวรรณกรรม อันเป็นการสร้างความบันเทิงและเข้าถึงกลุ่มผู้อ่านในยุคปัจจุบันได้เป็นอย่างดี อีกทั้งยังเป็นการแสดงพลังของวรรณกรรมต้นฉบับที่เป็นรากฐานอันดีซึ่งช่วยเอื้อต่อการนำมาต่อยอดหรือขยายความในงานวรรณกรรมร่วมสมัยต่อไปอย่างไม่รู้จบ