ผลกระทบทางเศรษฐกิจและสังคมจากอ่างเก็บน้ำนฤบดินทรจินดา : กรณีศึกษา ตำบลบางแตน อำเภอบ้านสร้าง จังหวัดปราจีนบุรี

Abstract

การศึกษานี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลกระทบทางเศรษฐกิจและสังคมที่เกิดขึ้นจากการสร้างอ่างเก็บน้ำนฤบดินทรจินดา เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึกจากผู้ให้ข้อมูสำคัญ 3 กลุ่ม คือ เกษตรกรผู้ประกอบอาชีพประมงและตัวแทนจากองค์การบริหารส่วนตำบลบางแตน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า ภายหลังการก่อสร้างโครงการแล้วเสร็จพบผลกระทบด้านเศรษฐกิจ คือ ผู้ประกอบการมีรายได้เพิ่มขึ้น จำนวนรอบ/ จำนวนครั้งในการประกอบอาชีพทำนานั้นยังคงเดิม คือ 2 รอบต่อปี แต่สำหรับการเลี้ยงกุ้งเลี้ยงเพิ่มขึ้นได้ถึง 3 รอบต่อปีเกษตรกรและชาวประมงผู้เลี้ยงกุ้งบางราย มีการจ้างงานเพิ่มขึ้น โดยพบว่า ทั้งเกษตรกรและผู้ประกอบอาชีพประมงมีผลกำไรเพิ่มมากขึ้น และสามารถชำระหนี้สินได้ในอัตราที่เพิ่มขึ้น โดยรวมจึงถือว่า เศรษฐกิจในพื้นที่ ฯ ดีขึ้น สังเกตได้จากรายได้ของผู้ประกอบการที่เพิ่มมากขึ้น และภาวะการจับจ่ายใช้สอยคล่องตัวมากขึ้น ทั้งนี้ เนื่องจากประชาชนในพื้นที่สามารถประกอบอาชีพได้เต็มกำลังการผลิต ทำให้รายได้เพิ่มขึ้น ผลกระทบทางด้านสังคมหลังการก่อสร้างโครงการแล้วเสร็จ พบว่าไม่ค่อยมีผลกระทบต่อวิถีชีวิตของประชาชนในพื้นที่เท่าใดนักเนื่องด้วยพื้นที่ ฯ อยู่ไกลจากบริเวณก่อสร้างโครงการทำให้ไม่เกิดการย้ายถิ่นฐานหรือรูปแบบการประกอบอาชีพ ปัญหาการแย่งน้ำถูกขจัดไปโดยสิ้นเชิงมุมมองในการประกอบอาชีพของคนในพื้นที่เกี่ยวกับอาชีพเกษตรกรรมดีขึ้น เนื่องจากมีน้ำใช้ในการผลิตอย่างแน่นอน นอกจากนี้ การปล่อยน้ำตามระบบอย่างต่อเนื่องช่วยแก้ปัญหาน้ำเค็มหนุนเข้าพื้นที่ ฯ ส่งผลให้พื้นที่ตำบลบางแตนกลายเป็นพื้นที่น้ำจืดตลอดปีมีความอุดมสมบูรณ์เหมาะแก่การเพาะปลูกการเลี้ยงสัตว์ และทำประมงอีกทั้งสามารถลดความขัดแย้งเกี่ยวกับเรื่องน้ำของคนในพื้นที่ได้