ฤทธิ์ต้านมะเร็งและกลไกการออกฤทธิ์ระดับโมเลกุลของสารเมตาโบไลท์ที่ออกฤทธิ์ชีวภาพ จากแอคติโนแบคทีเรียในซับออร์เดอร์ Micromonosporineae ที่แยกจากตะกอนทะเล

Abstract

บทนำ จุลินทรีย์แกรมบวกเช่น Actinomycetes เป็นแหล่งผลิตสาร secondary metabolites ซึ่งออกฤทธิ์ชีวภาพโดยเฉพาะสารต้านเซลล์มะเร็ง และแอดติโนมัยซีทในทะเลโดยเฉพาะ Micromonospora sp. มีความหลากหลายของชนิด มีแนวโน้มสร้างสารเมตาโบไลท์อันดับสองชนิดใหม่ ๆ ที่มีศักยภาพสูงในการพัฒนาเป็นยาต้านมะเร็ง วัตถูประสงค์ เพื่อศึกษาประสิทธิภาพยับยั้งการเจริญของ KB calls ในระดับหลอดทดลอง และศึกษากลไลการตายระดับโมเลกุลแบบ apoptosis ของสารสกัดจาก Micromonospora ที่แยกจากตะกอนทะเล วิธีการทดลอง นำดินตะกอนก้จทะเลมาคัดเลือกเชื้อใน suborder Micromonosporineae สกัดจากเซลล์และอาหารเลี้ยงเชื้อด้วย methanol และ ethyl acetate ได้สกัดหยาบ MAG 9-7 และ MAG 9-19 นำมาบ่มกับเซลล์นาน 48 ชั่วโมง ศึกษาการเจริญของเซลล์ด้วย MTT assay นับจำนวนนิวเคลียสที่มีอะโพโทซิสโดยการย้อมสี DAPI วิเคราะห์ผลด้วย fluorescent microscopy ศึกษาการแตกของ DNA โดย agarose gel eletrophoresis ศึกษาวัฏจักรเซลล์โดยการย้อยสี PI วิเคราะห์ผลด้วย flow cytometry จากนั้นวัด caspase-3 activity ผลการทดลอง สารสกัด MAG 9-19 ไม่เป็นพิษต่อเซลล์ ขณะที่ MAG 9-7 มีพิษระดับปานกลาง (IC50 = 83.46+- 3.9 ug/ml) เมื่อนำสารสกัด MAG 9-7 (50 ug/ml) หรือ MAG 9-19 (300 ug/ml) บ่มร่วมกับ dexorubicin (DOX) (1 ug/ml) พบว่าเซลล์มะเร็งตายแบบ apoptotic เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P < 0.05) เมื่อเทียบกับกลุ่มที่ได้รับสารเพียงอย่างเดียว โดยเซลล์ที่ตายหลุดจากพื้นผิวง่าย มี apoptotic body พบโครมาตินหนาแน่น นิวเคียสติดสี DAPI เป็นหย่อมๆ มี DNA ฟุ้งกระจายใน agarose gel เพิ่มขึ้นสอดคล้องกับการสะสมเซลล์ในระยะ sub-G1 phase และ caspase-3 activity ที่เพิ่มขึ้น สรุป สารสกัดจาก Micromonospora เพิ่มประสิทธิภาพ DOX ในการเหนี่ยวนำให้เซลลืมะเร็งตายด้วย apoptosis ผ่านทาง caspase-3 dependent pathway จึงมีศักยภาพที่จะนำมาพัฒนาเพื่อให้ร่วมกับเคมีบำบัดเป็นการรักษาแบบผสมผสาน (complementary therapies)