การพัฒนากระบวนการฝึกเทศน์แหล่มหาชาติสำหรับพระภิกษุในพระพุทธศาสนา

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษากระบวนการเทศน์แหล่มหาชาติของพระภิกษุ 2) เพื่อการพัฒนากระบวนการฝึกเทศน์แหล่มหาชาติสำหรับพระภิกษุในพระพุทธศาสนา เป็นการวิจัยและพัฒนา โดยเก็บรวบรวมข้อมูลพื้นฐานจากพระไตรปิฎก เอกสาร บทความ ตำรา และการสัมภาษณ์เชิงลึก พระนักเทศน์แหล่มหาชาติที่มีความเชี่ยวชาญ มีประสบการณ์ในการเทศน์แหล่มหาชาติ จำนวน 20 รูป แล้วจัดทำหลักสูตรฝึกอบรมและคู่มือการฝึกอบรมการเทศน์แหล่มหาชาติ จัดอบรมให้พระภิกษุ จำนวน 17 รูป วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis) แบบตีความ (Interpretivism) สรุปข้อมูลสำคัญจากบทสนทนา และตรวจสอบยืนยันโดยผู้ทรงคุณวุฒิด้านการพัฒนาหลักสูตรและคู่มือฝึกอบรม จำนวน 5 คน ผลการวิจัย พบว่า 1. กระบวนการเทศน์แหล่มหาชาติของพระภิกษุในพระพุทธศาสนา ด้านสภาพลักษณะของ การเทศน์แหล่มหาชาติมีการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม เปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย ด้านสภาพทำนองการเทศน์แหล่มหาชาติ ต้องเรียนรู้ทำนองหลวง ทำนองราษฎร์ และทำนองประจำกัณฑ์ ด้านสภาพการเรียนรู้การเทศน์แหล่มหาชาติ พระภิกษุสามเณรต้องมีความสนใจแบบจริงจัง และด้านสภาพการสืบสานการเทศน์แหล่ มหาชาติ ควรฟื้นฟูการเทศน์มหาชาติแบบโบราณที่กำลังสูญหาย ปัจจุบันจัดเทศน์กันตามประเพณี พระเทศน์จึงต้องประยุกต์พอให้เข้าใจ รู้เรื่องทั้ง 13 กัณฑ์ 2. การพัฒนากระบวนการฝึกเทศน์แหล่มหาชาติสำหรับพระภิกษุในพระพุทธศาสนา เป็นการฝึกอบรมที่มีหลักสูตรฝึกอบรมและคู่มือการฝึกอบรมที่ประกอบด้วยบทเรียน ที่ให้ความรู้พื้นฐาน การเทศน์แหล่และฝึกการเทศน์แหล่มหาชาติ ครบทุกกัณฑ์ จำนวน 15 บทเรียน ใช้เวลาฝึกอบรมทั้งหมดตลอดหลักสูตรอย่างน้อยจำนวน 258 ชั่วโมง โดยปฏิบัติเทศน์ในสนามจริง ประเมินผลในระหว่างฝึกอบรม และหลังการฝึกอบรม ในภาพรวมพระภิกษุทุกรูปสามารถเทศน์ได้บรรลุตามวัตถุประสงค์ของการฝึกอบรม ในรายละเอียดพระภิกษุแต่ละรูปมีความถนัดในการเทศน์แหล่แต่ละกัณฑ์แตกต่างกันตามพื้นฐานของ การออกเสียงเฉพาะราย จากผลการวิจัยสรุปได้ว่า กระบวนการเทศน์แหล่มหาชาติมีการเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย และการพัฒนากระบวนการฝึกเทศน์แหล่มหาชาติโดยการจัดอบรมช่วยให้พระภิกษุสามเณรที่มีความสนใจ แบบจริงจัง เรียนรู้และฝึกฝนจนสามารถปฏิบัติเทศน์ได้