การพัฒนาเภสัชภัณฑ์ต้นแบบนาโนอิมัลชั่นสเปรย์จากน้ำมัน Damascenone ในสารสกัดใบผักบุ้งทะเลส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่นในการรักษาอาการแพ้ผื่นคันและพิษจากแมงกะพรุน

Abstract

การเพิ่มประสิทธิภาพของสมุนไพรด้วยนาโนเทคโนโลยีในรูปของอนุภาคนาโนและระบบนำส่งทางผิวหนัง เป็นการเพิ่มประสิทธิภาพของการนำส่งสารสำคัญเข้าสู่ผิวหนังได้ลึกขึ้น ช่วยลดความเป็นพิษต่อเซลล์ ช่วยเพิ่มความคงตัวของสารสำคัญ และง่ายต่อการเตรียมสูตรตำรับทั้งในส่วนที่ละลายน้ำและไม่ละลายน้ำ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาน้ำมัน Damascenone และสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพอื่น ๆ ที่เป็นสารออกฤทธิ์สำคัญจากใบผักบุ้งทะเล มาพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ในรูปแบบนาโนอิมัลชันซึ่งทำให้สารสำคัญที่ออกฤทธิ์ได้ดีขึ้น มีความคงตัวสูง เพื่อเพิ่มมูลค่าและนำไปสู่การพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมใหม่ โดยการศึกษาวิธีการสกัดต่าง ๆ เพื่อหาวิธีที่เหมาะสมเพื่อให้ได้สารสกัดปริมาณสูงและมีฤทธิ์ทางชีวภาพสูง จากนั้นจึงวิเคราะห์ชนิดและปริมาณสารสำคัญในผักบุ้งทะเล เพื่อเลือกสารสกัดจากวิธีการสกัดที่ดีที่สุดในการพัฒนาต้นแบบผลิตภัณฑ์เพื่อนำไปต่อยอดในเชิงพาณิชย์ได้ ทดสอบลักษณะทางกายภาพและลักษณะทางเคมีของต้นแบบผลิตภัณฑ์ จากการทดสอบพบว่า การสกัดใบผักบุ้งทะเลแห้งด้วยวิธีการพ่นฝอย (spray dry) ให้ปริมาณสารสกัดสูงที่สุด มีฤทธิ์ทางชีวภาพสูง ที่ความเข้มข้น 250 μg/ml สามารถลดปริมาณ NO radical ในเซลล์ Raw264.7 ได้ดี ไม่มีความเป็นพิษต่อเซลล์ Raw264.7 เซลล์ไตลิง (Vero cell) เซลล์ผิวหนังด้านนอก (Human Keratinocyte Cell Line, HaCaT cells) และเซลล์ไฟโบรบลาสผิวหนัง (Normal Human Dermal Fibroblast, NHDF) และมีสารสำคัญคือ ยูจีนอล (eugenol) (100.17±0.38 μg/mL) เควอซิทินทรีกลูโคไซด์ (Quercetin-3-glucoside) (54.09±0.94 μg/mL) และกรดควินิก (3,5-Di-O-caffeoylquinic acid) (28.61±1.39 μg/mL) ในปริมาณสูง ซึ่งมีส่วนช่วยในการลด NO จากกระบวนการอักเสบ นอกจากนั้นการสกัดเถาสดด้วยสารทำความเย็น R134a (ส่วนของน้ำมัน) ซึ่งให้สารสำคัญคือ ยูจีนอล (eugenol) (10.84±0.97 μg/mL) เควอซิทิน (Quercetin) (0.39±0.15 μg/mL) เควอซิทินทรีกลูโคไซด์ (Quercetin-3-glucoside) (7.57±0.40 μg/mL) เบต้า เดมาสึโนน (β-damascenone) (0.0448±0.1029 μg/mL) และกรดควินิก (3,5-Di-O-caffeoylquinic acid) (9.41±0.32 μg/mL) ซึ่งเบต้า เดมาสึโนนเป็นสารสำคัญในการแก้พิษแมงกะพรุน จึงได้นำสารสกัดจากสองวิธีการสกัดมาใช้ในการพัฒนาต้นแบบผลิตภัณฑ์โดยใช้ Tween60 เป็นสารลดแรงตึงผิว พบว่าสารสกัดใบผักบุ้งทะเลสามารถพัฒนาให้เกิดต้นแบบผลิตภัณฑ์อิมัลชั่น โดยมีค่าความเป็นกรดด่าง (pH) อยู่ที่ประมาณ 4.55±0.06 ผลิตภัณฑ์ต้นแบบเป็นของเหลวสีน้ำตาล มีความขุ่นเนื่องจากการลดปริมาณเอทานอล ซึมเข้าสู่ผิวหนังได้ดี มีความมันและข้นเล็กน้อย และมีกลิ่นหอมเล็กน้อย อนุภาคอิมัลชั่นมีการกระจายตัวอย่างสม่ำเสมอ ผลการศึกษานี้สามารถนำผลิตภัณฑ์ต้นแบบไปพัฒนาต่อยอดในระดับอุตสาหกรรมต่อไปได้