การพัฒนาระบบภูมิศาสตร์สารสนเทศแหล่งน้ำเพื่อการเกษตรจังหวัดจันทบุรี

Abstract

ทรัพยากรน้ำเป็นปัจจัยสำคัญที่มีผลกระทบต่อการเจริญเติบโตและผลผลิตทางการเกษตร แต่เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของสภาวะแวดล้อมและสภาพภูมิอากาศในปัจจุบันส่งผลกระทบต่อความผันแปรของปริมาณน้ำที่ใช้ในภาคการเกษตรในหลายพื้นที่ของประเทศไทย งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อมุ่งเน้นการสำรวจ รวบรวมข้อมูลแหล่งน้ำจำนวน 22 แหล่งน้ำในจังหวัดจันทบุรี โดยทำการเก็บข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียมและข้อมูลแหล่งน้ำภาคสนาม จำนวน 2 ครั้งในแต่ละแหล่งน้ำ คือ ครั้งที่ 1 เป็นช่วงเวลาปลายฝน(ส.ค.-ธ.ค.) และครั้งที่ 2 เป็นช่วงเวลาปลายแล้ง(ก.พ.-ก.ค.) ซึ่งข้อมูลที่เก็บประกอบไปด้วย ชื่อและที่ตั้งแหล่งน้ำ พื้นที่แหล่งน้ำ ความลึกเฉลี่ยของแหล่งน้ำ ปริมาตรน้ำของแหล่งน้ำและวันที่เก็บข้อมูล จากการสำรวจและรวบรวมข้อมูลแหล่งน้ำ พบว่า เมื่อพิจารณาปริมาตรของแหล่งน้ำ สามารถแบ่งออกเป็นแหล่งน้ำซึ่งมีปริมาตรน้ำมากกว่า 100 ล้านลูกบาศก์เมตร จำนวน 2 แหล่ง แหล่งน้ำซึ่งมีปริมาตรน้ำอยู่ระหว่าง 1-100 ล้านลูกบาศก์เมตร จำนวน 6 แหล่ง และแหล่งน้ำซึ่งมีปริมาตรน้ำน้อยกว่า 1 ล้านลูกบาศก์เมตร จำนวน 14 แหล่ง จากการเก็บข้อมูลความลึกของแหล่งน้ำใน 2 ช่วงเวลา ทำให้พบความแตกต่างของระดับความลึกของน้ำ โดยช่วงปลายฝนจะมีแหล่งน้ำที่มีค่าเฉลี่ยความลึกในช่วง 2.29-56.66 เมตร และช่วงปลายแล้งจะมีแหล่งน้ำที่มีค่าเฉลี่ยความลึกอยู่ในช่วง 1.05-35 เมตร ซึ่งทำให้เห็นว่า ปริมาตรน้ำมีค่าลดลงในช่วงปลายแล้ง โดยเฉพาะแหล่งน้ำขนาดใหญ่จะมีปริมาตรลดลงเกือบ 50 เปอร์เซ็นต์ ในขณะที่ แหล่งน้ำขนาดเล็กจะมีปริมาตรน้ำไม่เปลี่ยนแปลงมากนัก จากนั้นจะนำข้อมูลที่รวบรวมได้ทั้งหมดมาหาความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลน้ำกับภาพถ่ายดาวเทียม ซึ่งพบความสัมพันธ์ระหว่างปริมาตรน้ำของแหล่งน้ำกับพื้นผิวน้ำที่สกัดได้จากภาพถ่ายดาวเทียม โดยข้อมูลที่เก็บรวมรวมได้ทั้งหมดจะถูกนำมาจัดทำเป็นฐานข้อมูลแหล่งน้ำและนำเสนอในรูปแบบระบบภูมิศาสตร์สารสนเทศแบบออนไลน์