การพัฒนาวัคซีนและชุดตรวจในกลุ่มเอนไซม์ย่อยสลายโปรตีนสำหรับโรคพยาธิใบไม้ตับ opisthorchiasis viverrini ในหนทูดลอง

Abstract

พยาธิใบไม้ตับ Fasciola gigantica และ Opisthorchis viverrini มีการระบาดมากในภูมิภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย โดยพยาธิใบไม้ตับทั้ง 2 ชนิดนี้ก่อให้เกิดโรคในระบบทางเดินน้ำดีและ ตับ สามารถพบได้ทั้งในสัตว์และมนุษย์ เช่น ถุงน้ำดีอักเสบ นอกจากนี้ยังมีความสัมพันธ์กับการเกิดมะเร็งท่อน้ำดีอีกด้วย ซึ่งในปัจจุบันยังไม่มีวัคซีนที่ใช้ในการป้องกันโรคติดเชื้อพยาธิใบไม้ตับ ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงมี วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปฏิกิริยาข้ามของซีรั่มกระต่ายที่ติดเชื้อ F. gigantica กับ O. viverrini ด้วยวิธี ELISA พบว่ามีค่า OD = 0.805 วิธี Western blotting พบการแสดงออกของโปรตีนขนาด 72-95 kDa และ Immunohistochemistry staining พบว่า antibody ของกระต่ายที่ติดเชื้อ F. gigantica มีการย้อมติด บริเวณเยื่อบุทางเดินอาหาร ไข่ และอัณฑะของ O. viverrini ดังนั้นจึงสรุปได้ว่ามีการเกิด cross reaction ระหว่าง antibody ของกระต่ายที่ติดเชื้อ F. gigantica ต่อพยาธิใบไม้ตับ O. viverrini นอกจากนี้พบว่า แอนติบอดีต่อ FgES สามารถทำปฏิกิริยาทางภูมิคุ้มกันกับเนื้อเยื่อของ O. viverrini อย่างจำเพาะที่บริเวณ gut, eggs, ovum และ uterus ของพยาธิซึ่งสามารถสรุปใน เบื้องต้นได้ว่า โปรตีน excretory secretory จาก F. Gigantica นอกจากนี้ได้ศึกษาการแสดงออกของโปรตีน SOD ในพยาธิ O. viverrini ระยะตัวเต็มวัย ด้วยแอนติบอดีต่อ Fasciola gigantica cytosolic SOD (FgSOD) โดยวิธี Enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA), Western blotting และ Immunohistochemistry พบว่า มีค่า O.D. เท่ากับ 0.733 และแอนติบอดีมีความจำเพาะต่อโปรตีนที่น้ำหนักโมเลกุลประมาณ 17.5 กิโลดาลตัน ซึ่ง สอดคล้องกับขนาดของโปรตีน SOD นอกจากนี้มีการแสดงออกในเนื้อเยื้อพยาธิที่บริเวณออวุล และอัณฑะ จึง สรุปได้ว่าแอนติบอดีต่อ FgSOD สามารถเกิดปฏิกิริยากับโปรตีน SOD ในพยาธิ O. viverrini จากการศึกษานี้ พบว่ามีโอกาสพัฒนาเป็นวัคซีนหรือชุดตรวจโรคเพื่อใช้ในการวินิจฉัยได้ในอนาคต และจากการสังเคราะห์และ ศึกษาคุณลักษณะของ OvCatF และ OvLAP ด้วยวิธี PCR พบว่ายีน OvCatF และ OvLAP มีความใกล้เคียง กับพยาธิใบได้ตับ Clonorchis sinensis หลังจากนั้นได้ทำการสังเคราะห์โปรตีนในแบคทีเรีย (Escherichia coli) BL21 (DE3) พบว่าจากการวิเคราะห์ด้วย SDS-PAGE รีคอมบิแนนท์โปรตีน OvCatF และ OvLAP มีน้ำหนักโมเลกุลประมาณ 35 และ 61 กิโลดาลตัล ตามลำดับ และได้นำโปรตีนที่ได้ไปทำให้บริสุทธิ์ด้วย NiNTA affinity และในงานวิจัยนี้จะนำไปศึกษาคุณลักษณะและพัฒนาเป็นวัคซีนและการวินิจฉัยการติดเชื้อ พยาธิใบไม้ตับ O. viverrini ต่อไป