การสะสมโลหะหนักในสิ่งแวดล้อมทางน้ำและผลกระทบต่อโลมาอิรวดี บริเวณอ่าวตราด จังหวัดตราด

Abstract

การสะสมโลหะหนักในสิ่งแวดล้อมทางน้ำและผลกระทบต่อโลมาอิรวดี บริเวณอ่าวตราด จังหวัดตราด มีเป้าหมายเพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงและผลกระทบของโลหะหนักในสิ่งแวดล้อมต่อโลมาอิรวดี ในบริเวณพื้นที่อ่าวตราด โดยการศึกษาแบ่งการศึกษาออกเป็น 3 ช่วงเวลาซึ่งเป็นตัวแทนของฤดูกาลได้แก่ เดือนกุมภาพันธ์ พฤษภาคม และสิงหาคม 2561 ทั้งนี้ทำการศึกษาโลหะหนักประกอบด้วยทองแดง ตะกั่ว และแคดเมียม ที่สะสมในน้ำ ดินตะกอน ปลา และโลมาอิรวดีที่เกยตื้นบริเวณอ่าวตราด โดยทำการเก็บตัวอย่างครอบคลุมพื้นที่อ่าวตราดทั้งสิ้น 9 สถานี ผลการศึกษาพบว่า การปนเปื้อนของโลหะหนัก ตะกั่ว แคดเมียม และทองแดง พบโลหะหนักในน้ำและดินตะกอนมีความสัมพันธ์กับฤดูกาล (p<0.05) ซึ่งฤดูฝนจะพบโละหนักในน้ำมากกว่าฤดูแล้ง ส่วนช่วงฤดูแล้งจะพบโลหะหนักในดินตะกอนมากกว่าฤดูฝน โดยโลหะหนักที่พบในน้ำและดินตะกอนมีค่าต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐานคุณภาพน้ำและดินตะกอนที่กรมควบคุมมลพิษกำหนด ส่วนการสะสมในสัตว์น้ำที่เป็นอาหารของโลมาพบว่า ปลาที่หากินบริเวณผิวหน้าดิน (demersal fish) จะมีการสะสมโลหะหนักมากกว่ากลุ่มปลากลางน้ำ (pelagic fish) ซึ่งค่าที่พบในปลาทั้ง 2 กลุ่มยังคงมีค่าต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน อย่างไรก็ตาม โลหะหนักในกลุ่มของตะกั่วและแคดเมียม มีแนวโน้มสะสมในเนื้อปลาค่อนข้างสูง จึงควรมีการเฝ้าระวังในปลากลุ่มดังกล่าว สำหรับการสะสมโละหนักในโลมาพบว่า โลมาที่เข้ามาเกยตื้นบริเวณอ่าวตราดช่วงที่ทำการศึกษามีการสะสมของ ตะกั่ว แคดเมียม และทองแดง ต่ำกว่าการศึกษาอื่น ๆ ที่ผ่านมา ทั้งนี้ อาจเนื่องมาจากสภาพแวดล้อมบริเวณอ่าวตราดมีการปนเปื้อนของมลพิษในกลุ่มของโลหะหนักในระดับต่ำดังที่กล่าวมาแล้ว อีกทั้งบริเวณนี้ ยังคงไม่มีแหล่งกำเนิดด้านโลหะหนักที่ชัดเจน ดังนั้นควรมีการพิจารณาพื้นที่อ่าวตราดเป็นพื้ที่ที่เหมาะสมด้านสิ่งแวดล้อมสำหรับการอยู่อาศัยของสัตว์ในกลุ่มเลี้ยงลูกด้วยนม (โลมา) และมีมาตรการในการคุ้มครองพื้นที่ในอนาคตต่อไป