การวิเคราะห์สุนทรียภาพในพระพุทธรูปสุโขทัยด้วยหลักการทางทัศนศิลป์

Abstract

การวิจัยนี้เป็นการวิคราะห์คุณสมบัติที่ประจักษ์ได้ด้วยการมองเห็นจากพระพุทธรูปสุโขทัย โดยมีจุดประสงค์เพื่อนำเสนอลักษณะของคุณสมบัติต่าง ๆ ทางทัศนศิลป์ที่สัมพันธ์กับความหมายอุดมคติทางศาสนาอันเป็นส่วนประกอบสำคัญต่อการรับรู้สุนทรียภาพในศิลปกรรมอันทรงคุณค่านี้ ถึงแม้ว่าลักษณะทางสุนทรียภาพจะเป็นนามธรรมที่ไม่สามารถระบุเป็นขอบเขตหรือระดับที่เกิดขึ้นในแต่ละปัจเจกบุคคลได้ แต่ปฏิกิริยาการรับรู้ของมนุษย์ต่อลักษณะของทัศนธาตุเป็นผลลัพธ์ทางจิตวิทยาหนึ่งที่มนุษย์สามารถรับความรู้สึกได้ใกล้เคียงกัน ฉะนั้นถ้าวิเคราะห์คุณสมบัติทางทัศนธาตุที่ให้ความรู้สึกบางประการได้สอดคล้องกับความหมายที่เป็นอุดมคติผลลัพธ์ที่ได้อาจเป็นเครื่องมือตรวจสอบคุณค่าทางสุนทรียภาพในพระพุทธรูปสุโขทัยได้อย่างเป็นเหตุผล ขั้นตอนการวิเคราะห์ได้แบ่งไว้เป็น 3 ลำดับ ขั้นตอน โดยเริ่มจากการพรรณาภาพรวมของพระพุทธรูปซึ่งในส่วนแรกนี้ผู้วิจัยได้นำเนื้อหาการพรรณาถึงความงดงามของพระพุทธรูปสุโขทัยซึ่งกล่าวโดยศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี เป็นบาทฐานเบื้องต้นจากนั้นในขั้นตอนที่สองผู้วิจัยได้เทียบเคียงเนื้อหาจากการพรรณนาร่วมกับการวิเคราะห์คุณสมบัติทางทัศนศิลป์ที่ปรากฏรับรู้ได้ทางสายตา ขั้นตอนสุดท้ายผู้วิจัยได้แปลความหมายพระพุทธรูปสุโขทัยจากเนื้อหาการพรรนา คุณสมบัติทางทัศนศิลป์และลักษณะทางอุดมคติประกอบร่วมกันซึ่งผลสรุปที่ได้จากการวิจัยพอจะเป็นตัวอย่างหนึ่งที่ชี้ให้เห็นว่าเนื้อหาจากการพรรณนาคุณค่าและความงดงามในพระพุทธรูปสุโขทัยถ้านำคุณลักษณะทางทัศนศิลป์และลักษณะทางอุดมคติมาพิจารณาประกอบร่วมด้วยจะทำให้สามารถเข้าใจคุณค่าและความงามของพระพุทธรูปสุโขทัยได้ดียิ่งขึ้น.