การสังเคราะห์การสร้างเสริมศักยภาพและความเข้มแข็งการท่องเที่ยวชุมชนภาคตะวันออก

Abstract

งานวิจัยเรื่องการสังเคราะห์การเสริมสร้างศักยภาพและความเข้มแข็งการท่องเที่ยวชุมชนภาคตะวันออก มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาปัญหาและอุปสรรคที่เกิดขึ้นของชุดโครงการวิจัยตลอดจนนำเสนอแนวทางแก้ไข และเพื่อวิเคราะห์ข้อมูลและสังเคราะห์ ภาพรวมการวิจัยในประเด็นต่างๆและนำเสนอรูปแบบที่เหมาะสมที่เสริมสร้างศักยภาพและความเข้มแข็งการท่องเที่ยวชุมชนในภาคตะวันออก ในการศึกษานี้เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ (Qualitative Method) ประชากร คือ ชุดโครงการวิจัยและนวัตกรรมเพื่อถ่ายทอดเทคโนโลยี สู่ชุมชนฐานราก ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2553 ครั้งที่ 2 โดยคณะอนุกรรมการเครือข่ายเชิงประเด็น กลุ่มงานวิจัยและนวัตกรรม เครือข่ายอุดมศึกษาภาคตะวันออก จำนวน 2 โครงการ โดยการการศึกษาเอกสาร สำรวจและรวบรวมประชากรของชุดโครงการวิจัย จากนั้นวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การสังเคราะห์คเชิงคุณภาพหรือเชิงคุณลักษณะด้วยวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) และเรียบเรียงสาระสำคัญของการค้นพบสรุปเข้าด้วยกันตามเนื้อหาในแต่ละละด้าน คือ ปัญหาและอุปสรรคของชุดโครงการวิจัยผลการสังเคราะห์ด้วยทฤษฎีการท่องเที่ยวชุมชน ทั้งนี้ผู้วิจัยได้สรุปผลและอภิปรายผลการศึกษา ดังนี้ ผลการศึกษาพบว่า มีปัญหาและอุปสรรคการจัดการการ ท่องเที่ยวชุมชนในเขตพื้นที่ภาคตะวันออก ประสบปัญหาและอุปสรรคในด้านการบริหารจัดการ ได้แก่ 1. การประชาสัมพันธ์ไม่เพียงพอและไม่ครอบคลุมกลุ่มเป้าหมายทำให้การท่องเที่ยวชุมชนในภาคตะวันออกยังไม่เป็นที่รู้จักอย่าง 2. ระบบการคมนาคมขนส่งเชื่อมโยงพื้นที่การท่องเที่ยวชุมชนมีข้อจำกัดและไม่สะดวกในเส้นทางการเดินทาง 3. สิ่งอำนวยความสะดวกในด้านระบบสาธารณูปโภคของชุมชนไม่เพียงพอต่อความต้องการของนักท่องเที่ยว 4. ผู้ประกอบการธุรกิจในชุมชนมีความรู้ในด้านการบริหารจัดการการท่องเที่ยวน้อยเกินไป ทั้งนี้จากการสังเคราะห์ข้อมูลดังกล่าวพบว่าการจัดการท่องเที่ยวชุมชนภาคตะวันออก อาศัยหลักทฤษฎีการท่องเที่ยวชุมชน (Community – Based Tourism - CBT) ด้านองค์ประกอบของการท่องเที่ยวชุมชนทั้ง 4 ด้าน ได้แก่ การทรัพยากรธรรมชาติและวัฒนธรรม ด้านองค์กรชุมชน ด้านการจัดการ และด้านการเรียนรู้ โดยทั้ง 4 ด้านนี้ ซึ่งหากชุมชนบริหารจัดการตามทฤษฎีข้างต้น จะสามารถนำมาเป็นเครื่องมือสำคัญในการแก้ปัญหาและพัฒนาชุมชนให้เกิดศักยภาพและความเข้มแข็ง ซึ่งจะต้องมีหลักการปฏิบัติ คือ ชุมชนต้องตระหนักถึงความเป็นเจ้าของชุมชนร่วมกัน โดยเข้ามามีส่วนร่วมในการกำหนดทิศทางและการตัดสินใจบริหารชุมชน พร้อมกับส่งเสริมความภูมิใจในตนเอง และยังคงเอกลักษณ์วัฒนธรรมท้องถิ่น ส่งผลให้เกิดผลตอบแทนแกคนท้องถิ่น และกระจายรายได้สู่ชุมชน ทั้งนี้ต้องอาศัยความร่วมมือจากหน่วยงานทั้งภาครัฐที่เกี่ยวข้อง เพื่อช่วยสนับสนุนในด้านงบประมาณ การประชาสัมพันธ์ และเพื่อช่วยพัฒนาชุมชนให้เกิดการท่องเที่ยวชุมชนที่ได้มาตรฐานเพื่อเสริมสร้างศักยภาพ และความเข้มแข็งการท่องเที่ยวชุมชนภาคตะวันออกให้ยั่งยืนต่อไป ไม่มีบทคัดย่อภาษาอังกฤษ