การจัดการพื้นที่เพื่อผู้สูงอายุในวัดสังฆทาน จังหวัดนนทบุรี

Abstract

การที่ประชาชนเข้าวัดทำบุญนั้นเป็นสิ่งที่บ่งบอกถึงความเจริญงอกงามด้านวัฒนธรรมซึ่งกลุ่มผู้สูงอายุเป็นกลุ่มพุทธศาสนิกชนส่วนใหญ่ที่เข้าวัดเป็นประจำ วัดสังฆทาน จังหวัดนนทบุรี เป็นวัดที่มีประชาชนจำนวนมากมีความศรัทธาและเข้าปฏิบัติธรรม วัดสังฆทาน จึงควรมีการจัดการเรื่องพื้นที่สำหรับผู้สูงอายุภายในวัดให้เหมาะสมกับสภาพร่างกายและศาสนพิธี การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเพื่อศึกษาปัญหาอุปสรรคภายในวัดที่มีผลกับพื้นที่การใช้งานของผู้สูงอายุ ศึกษากิจกรรมทางพระพุทธศาสนาภายในวัดที่มีผลกับพื้นที่การใช้งานของผู้สูงอายุ และเสนอแนะรูปแบบแนวทางการจัดการวัดเพื่อรองรับผู้สูงอายุในสภาวะปัจจุบัน การวิจัยนี้ใช้กระบวนการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการสังเกต สำรวจ สัมภาษณ์ประกอบภาพจำลอง และการสัมภาษณ์ประกอบหุ่นจำลอง ผลการวิจัยพบว่า ผู้สูงอายุมีอุปสรรคในการใช้พื้นที่ในการทำกิจกรรม การนั่งสมาธิ นั่งฟังธรรม นั่งสวดมนต์ การเดินจงกรม การใช้โต๊ะ การใช้พื้นที่เพื่อการนอนค้างคืนและการจัดการ สิ่งอำนวยความสะดวกอื่น ๆ และได้รูปแบบการจัดการวัดเพื่อรองรับผู้สูงอายุใน 4 พื้นที่ ภายใน วัดสังฆทาน คือ อาคารอุโบสถ ลานปฏิบัติธรรม โรงครัวโรงทาน และเรือนนอน ผลการวิจัยสามารถนำไปเป็นแนวทางในการบริหารจัดการวัดเพื่อผู้สูงอายุภายในวัดสังฆทานได้ 6 ประเด็น ได้แก่ การจัดการที่จอดรถและทางสัญจร การจัดการด้านพื้นที่การนั่งสมาธิ นั่งฟังธรรม นั่งสวดมนต์ การจัดการด้านพื้นที่การเดินจงกรม การจัดการด้านพื้นที่การใช้โต๊ะและเคาน์เตอร์ การจัดการการใช้พื้นที่เพื่อการนอนค้างคืนของเนกขัมมะสูงอายุ การจัดการสิ่งอำนวยความสะดวกอื่น ๆ ซึ่งแบ่งเป็น 3 ระยะการจัดการตามลำดับความสำคัญ