Abstract:
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสมรรถนะของชาวนาไทยที่ประสบความสำเร็จในการประกอบอาชีพการทำนาในประเทศไทยโดยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ กลุ่มตัวอย่าง 4 กลุ่ม คือ 1) กลุ่มผู้ประกอบอาชีพทำนา หรือ “ชาวนาไทย”/ เกษตรดีเด่นที่ได้รับโล่ห์รางวับปราชญ์เกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 18 คน และ 2) กลุ่มตัวแทน เครือข่าย/องคก์รที่เกี่ยวข้องกับ 7 คน และ 3) กลุ่มนักวิชาการผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 4 คน และ 4) ศูนย์การเรียนรู้และประสิทธิภาพผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวชุมชน ตำบลเจดีย์หัก จังหวัดราชบุรี 1 ศูนย์สมาชิก 39 คน รวมทั้งสิ้น 59 คน เครื่องมือที่ใช้ คือ สัมภาษณ์กึ่งมีโครงสร้างผู้วิจัยสามารถสรุปผลการวิจัยดังต่อไปนี้ 1. สมรรถนะของชาวนาไทยที่ประสบความสำเร็จในการประกอบอาชีพการทำนา ผลการศึกษาพบว่า สมรรถนะมี 3 ด้าน 1) ด้านความรู้ 10 สมรรถนะ 2) ด้านทักษะ 12 สมรรถนะ 3) ด้านคุณลักษณะ 2 สมรรถนะ และประสบความสำเร็จในการประกอบอาชีพการทำนา คือ 1) การวัดความสำเร็จที่ระดับการดำรงชีพ และ 2)การวัดความสำแร็จที่ระดับการพัฒนาอย่างยั่งยืน 2. แนวทางการพัฒนาสมรรถนะชาวนาไทยที่ประสบความสำเร็จอย่างยั่งยืน ผลการศึกษาพบว่า 1) ผู้ประกอบอาชีพการทำนาต้องประเมินสมรรถนะตนเองที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน และพัฒนาความรู้ของตนเองในแต่ละด้านเพื่อยกระดับที่เป็นผู้เชี่ยวชาญอย่างมืออาชีพ 2) ปราชญ์ชาวนาควรกำหนดแผนการสืบทอดตำแหน่งของชาวนารุ่นต่อไป 3) ปราชญ์ชาวนาควรวางแผน การพัฒนาตนเองให้มีศัยภาพที่เป็นเลิศ 4) ปราชญค์วรกำหนดเครื่องมือการออกแบบการเรียนรู้ ถ่ายทอดแก่ชาวนา 5) ปราชญ์ควรประเมินชาวนาที่ได้รับการถ่ายทอดความรู้ 6) ปราชญ์ควรออกแบบออกหลักสูตรที่สามารถนำไปสู่การปฎิบัติได้อย่างมีรูปธรรม 7) ปราชญ์ควรบูรณาการ เครือข่ายการสนับสนุนทรัพยากรการจัดการความรู้อย่างต่อเนื่องและประเมินความสำเร็จแต่ละระดับของชาวนาแต่ละคน ทั้งนี้เพื่อเป็นแนวทางการพัฒนาผู้ประกอบอาชีพชาวนาไทยให้สามารถ หลุดพ้นจากความยากจนสร้างความเข้มแข็งและสามารถอยู่รอดดำรงชีวิตอย่างพอเพียงและยั่งยืนสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี “เกษตรกรมั่นคง ภาคการเกษตรมั่งคั่ง ทรัพยากรการเกษตรยั่งยืน”
