การปรับเปลี่ยนบทบาทชีวิตแม่วัยเรียนของนักศึกษาระดับอุดมศึกษา

Abstract

การวิจัยครั้งนี้เป็นวิจัยเชิงคุณภาพมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทการใช้ชีวิตเมื่อเริ่มตั้งครรภ์ เข้าสู่ระยะคลอด ระยะหลังคลอด และแรงสนับสนุนทางสังคมที่มีส่วนช่วยในการเผชิญปัญหาของแม่วัยเรียน ผู้ให้ข้อมูลหลักคือนักศึกษาระดับอุดมศึกษาอายุ 18-24 ปี ที่คลอดบุตรและบุตรอายุไม่เกิน 1 ปี ณ โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยบูรพา จังหวัดชลบุรี ยังคงสถานะเป็นนักศึกษา จำนวน 14 คน และผู้ที่เกี่ยวข้อง สนับสนุนหรือช่วยเหลือจำนวน 14 คน เก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เจาะลึก วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า บทบาทการใช้ชีวิตเมื่อเริ่มตั้งครรภ์ของแม่วัยเรียน ในระยะแรกเป็นความรู้สึกเสียใจ ผิดหวังต่อมารู้สึกกังวล งง สับสน ต้องอดทนต่อสิ่งรอบข้างและอดทนต่ออารมณ์ฉุนเฉียว หงุดหงิดของตนเอง และยังต้องแบ่งเวลาให้กับการเรียนและการดูแลบุตรที่อยู่ในครรภ์ ในระยะคลอดและระยะหลังคลอดมีการปรับบทบาทการใช้ชีวิตต้องจัดเวลาระหว่างการเรียนและการเลี้ยงดูบุตร บางรายต้องเลี้ยงดูบุตรตามลำพัง และหารายได้ ขณะเดียวกันแม่วัยเรียนบางรายรู้สึกว่าประสบการณ์การตั้งครรภ์ทำให้ตนเองมีความรับผิดชอบมากขึ้น แรงสนับสนุนทางสังคมที่มีส่วนช่วยในการเผชิญปัญหาของแม่วัยเรียนคือกำลังใจจากตนเอง และการสนับสนุนจากคนรอบข้าง ได้แก่ พ่อแม่ สามี อาจารย์ เพื่อน โดยสนับสนุนค่าใช้จ่าย ช่วยเหลือแนะนำเรื่องการเลี้ยงดูบุตร ที่พักอาศัย การจัดการเรื่องการเรียน และให้กำลังใจ แม้ว่าการตั้งครรภ์และการเป็นแม่วัยเรียนจะไม่เป็นที่ยอมรับและส่งผลกระทบทางด้านลบต่อแม่วัยเรียน ทั้งด้านเศรษฐกิจและการเงิน ด้านสังคม โดยเฉพาะช่วงแรกของการตั้งครรภ์ แต่เมื่อเวลาผ่านไปแม่วัยเรียนสามารถเรียนรู้ที่จะรับมือกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นและมีการปรับตัวเพี่อรับบทบาทใหม่ในฐานะแม่ได้อย่างเหมาะสม การช่วยเหลือจากครอบครัว และบุคคลรอบข้าง ที่เข้าใจจะช่วยบรรเทาความรุนแรงของผลกระทบทางด้านลบที่เกิดจากการตั้งครรภ์และการเลี้ยงดูบุตรได้ สถาบันการศึกษา หรือสถานบริการสาธารณสุขนอกจากจะมีระบบการป้องกันการตั้งครรภ์ที่เข้าถึงและทันการณ์แล้ว ควรมีแนวทางในการดูแลช่วยเหลือในกรณีที่มีการตั้งครรภ์ เพื่อให้แม่วัยเรียนและเด็กที่จะเกิดมานั้น สามารถผ่านช่วงเวลาที่สำคัญนี้ได้