การสืบทอดภูมิปัญญาไทยและการปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรมในวรรณกรรมเยาวชนไทยช่วง พ.ศ. ๒๕๔๖-๒๕๔๙

Abstract

การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการสืบทอดภูมิปัญญาไทย กลวิธีการสืบทอดภูมิปัญญาไทย การปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรมและคติสอนใจที่ปรากฏในวรรณกรรมเยาวชนไทยช่วง พ.ศ.๒๕๔๖-๒๕๔๙ จำนวน ๑๔ เรื่อง (๑๕ เล่ม) ผลการวิจัยพบว่า มีการสืบทอดภูมิปัญญาไทยไว้ในตัวบทวรรณกรรมเยาวชนช่วงดังกล่าว ๗ ด้าน ได้แก่ ภูมิปัญญาเกี่ยวกับวัฒนธรรม ประเพณีและจารีตปฏิบัติ ภูมิปัญญาเกี่ยวกับความเชื่อ พิธีกรรม ภูมิปัญญาเกี่ยวกับวิถีความเป็นอยู่ ภูมิปัญญาเกี่ยวกับการประกอบอาชีพ ภูมิปัญญาเกี่ยวกับอาหารและสมุนไพรไทย ภูมิปัญญาเกี่ยวกับการละเล่นของเด็กไทย และภูมิปัญญาเกี่ยวกับการสืบทอดวรรณคดีไทยสู่วรรณกรรมเยาวชน ด้านกลวิธีการสืบทอดภูมิปัญญาไทยจากผู้รู้สู่เยาวชน เน้นการสืบทอดแบบไม่เป็นลายลักษณ์อักษร กล่าวคือ นิยมสืบทอดผ่านการบอกเล่า พิธีกรรม ประเพณีและวัฒนธรรมการปฏิบัติและความบันเทิงมากกว่าการสืบทอดแบบเป็นลายลักษณ์อักษร ส่วนกลวิธีที่ผู้เขียนวรรณกรรมใช้ในการนำเสนอการสืบทอดภูมิปัญญาไทยพบว่า มีการนำเสนอผ่านองค์ประกอบของงานเขียน ศิลปะการใช้ภาษาและศิลปะการเล่าเรื่องในลักษณะผสานกัน สำหรับการปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรมและคติสอนใจ มีการปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรมเกี่ยวกับกระบวนการคิด แนวทางการดำเนินชีวิต การอยู่ร่วมกันในสังคม การมีลักษณะนิสัยที่ดีงาม อาทิ การมีความรักความเอื้ออาทร มีระเบียบวินัย มีความรับผิดชอบ รักษาสัจจะ มีความกตัญญูและความพอเพียง รวมทั้งได้สอดแทรกคติสอนใจเกี่ยวกับการดำเนินชีวิต การประพฤติปฏิบัติตนและสัจธรรมของชีวิตให้เยาวชน ผู้อ่านได้รับความรู้ไปพร้อม ๆ กัน