แนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพเพื่อรองรับนักท่องเที่ยวรายได้ดี ในเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแรงจูงใจของนักท่องเที่ยวรายได้ดีที่มีผลต่อศักยภาพทางด้านการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพและการตัดสินใจเดินทางมาท่องเที่ยวเชิงสุขภาพในจังหวัดชลบุรีสำหรับนักท่องเที่ยวรายได้ดี รวมทั้งศึกษาความพร้อมของศักยภาพทางด้านการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพในจังหวัดชลบุรี เพื่อเป็นแนวทางในการพัฒนาและวางกลยุทธ์ทางการการตลาดที่สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวให้เดินทางเข้ามาท่องเที่ยวการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพในจังหวัดชลบุรีและพื้นที่เชื่อมโยง เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed Methods Research) โดยการวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative Research) ใช้วิธีการสำรวจด้วยแบบสอบถามและเก็บข้อมูลจากนักท่องเที่ยวชาวไทยและชาวต่างชาติรายได้ดีที่เดินทางเข้ามาท่องเที่ยวเชิงสุขภาพจังหวัดชลบุรี ใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบโควตา (Quota Sampling) ไปยังพื้นที่ที่ศึกษา 8 พื้นที่ ได้แก่ บางแสน บางพระ ศรีราชา เกาะสีชัง บางละมุง พัทยา บางเสร่ และสัตหีบ โดยเก็บรวบรวมข้อมูล จำนวน 386 ตัวอย่าง วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา (Descriptive Statistic) โดยการหาค่าความถี่ (Frequency) ร้อยละ (Percentage) ค่าเฉลี่ย (Mean) และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) เพื่ออธิบายลักษณะทางด้านประชากรศาสตร์ของกลุ่มตัวอย่าง และวิเคราะห์ระดับความคาดหวังและระดับความสำคัญของแรงจูงใจการเดินทางท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ และวิเคราะห์สมการถดถอยเชิงพหุคูณเพื่อทดสอบความสัมพันธ์ ระหว่างตัวแปรอิสระ นอกจากนั้นผู้วิจัยใช้วิธีการศึกษาเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) แนวปรากฎการณ์วิทยา โดยการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาการท่องเที่ยวและบริการเชิงสุขภาพ จังหวัดชลบุรี จำนวน 8 คน เพื่อศึกษาความพร้อมของศักยภาพด้านการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพและเพื่อเพิ่มความสมบูรณ์ของการสร้างแนวทางในการพัฒนาศักยภาพการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพในเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก ผลการวิจัยพบว่าผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่ เป็นเพศหญิงจำนวน 184 คน อยู่ในช่วงอายุระหว่าง 25 - 34 ปี มีระดับการศึกษาในระดับปริญญาตรี โดยมีรายได้ประมาณ 25,001 – 50,000 บาท ทำงานเป็นพนักงานบริษัทเอกชน นักท่องเที่ยวที่เดินทางมาท่องเที่ยวเชิงสุขภาพจังหวัดชลบุรี ส่วนใหญ่เป็นนักท่องเที่ยวชาวไทย ในขณะที่ชาวต่างชาติมาจากภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เดินทางมาท่องเที่ยวกับเพื่อน โดยสอบถามข้อมูลด้านการท่องเที่ยวจากเพื่อนหรือครอบครัว และปัจจัยสำคัญที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจในการท่องเที่ยวเพื่อสุขภาพ จ. ชลบุรี คือ ปัจจัยด้านราคา ความคิดเห็นเกี่ยวกับแรงจูงใจผลัก พบว่า ในภาพรวมมีความคิดเห็นอยู่ในระดับเห็นด้วยมาก โดยแรงจูงใจผลักไปสถานที่แปลกใหม่ มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด ในขณะที่แรงจูงใจดึง พบว่า ในภาพรวมมีความคิดเห็นอยู่ในระดับเห็นด้วยมาก โดยแรงจูงใจดึงเรื่องเดินป่า ศึกษาธรรมชาติ (แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติและแหล่งท่องเที่ยวที่มนุษย์สร้างขึ้น) มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด ความคิดเห็นเกี่ยวกับศักยภาพทางด้านการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพในจังหวัดชลบุรี พบว่า ในภาพรวมมีความคิดเห็นอยู่ในระดับเห็นด้วยมาก โดยแหล่งท่องเที่ยวมีสภาพแวดล้อมที่ผ่อนคลาย มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด และความคิดเห็นเกี่ยวกับการตัดสินใจท่องเที่ยวเชิงสุขภาพในจังหวัดชลบุรี พบว่า ในภาพรวมมีความคิดเห็นอยู่ในระดับเห็นด้วยมาก โดยนักท่องเที่ยวอยากจะแนะนำเพื่อนให้ไปแหล่งท่องเที่ยวเชิงสุขภาพที่เคยไปมา มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด

จากการวิเคราะห์สมการถดถอยเชิงพหุ พบว่าปัจจัยด้านแรงจูงใจ ได้แก่ ปัจจัยผลัก และปัจจัยดึง มีอิทธิพลเชิงบวกต่อศักยภาพทางด้านการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพในจังหวัดชลบุรี ศักยภาพทางด้านการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพมีอิทธิพลต่อการตัดสินใจท่องเที่ยวเชิงสุขภาพในจังหวัดชลบุรี พบว่ามีเพียง 3 ปัจจัย คือ ปัจจัยด้านทรัพยากรการท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติ ปัจจัยด้านวัฒนธรรม และปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมและความปลอดภัย ที่มีผลต่อการตัดสินใจเดินทางท่องเที่ยวเชิงสุขภาพของนักท่องเที่ยวรายได้ดี นากจากนั้นจังหวัดชลบุรีมีความพร้อมด้านความร่วมมือระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน และชุมชน ด้านการตลาดและการประชาสัมพันธ์ ด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมือง นโยบายภาครัฐ และด้านการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน ในการการพัฒนาศักยภาพทางด้านการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ ดังนั้นหน่วยงานภาครัฐควรมีวางแผนในการจัดสรรงบประมาณด้านการตลาดและการประชาสัมพันธ์สร้างการรับรู้เกี่ยวกับการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพให้เป็นที่รู้จักแก่นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างชาติ