การปรับปรุงสภาพงานโดยใช้หลักการยศาสตร์แบบมีส่วนร่วมเพื่อลดความเสี่ยงบริเวณหลังส่วนล่างในพนักงานแผนกลอกยางของโรงงานยางพาราแผ่นรมควันแห่งหนึ่งในจังหวัดจันทบุรี

Abstract

งานลอกยางเป็นงานที่มีความเสี่ยงด้านการยศาสตร์สูง เพราะจะต้องยืนทำงาน มีการ ก้ม เงย เอี้ยวตัว บิดข้อมือขณะเกี่ยวยาง ยกแผ่นยาง ใช้แรงอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานาน ส่งผลให้เกิดความผิดปกติของระบบกล้ามเนื้อและกระดูกโดยเฉพาะบริเวณหลังส่วนล่าง การวิจัยกึ่งทดลองครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ลดความเสี่ยงที่หลังส่วนล่างโดยใช้หลักการยศาสตร์แบบมีส่วนร่วม ในพนักงานแผนกลอกยางโรงงานยางพาราแผ่นรมควัน ทำการเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจงตามเงื่อนไขที่กำหนด จำนวน 26 คน เครื่องมือที่ใช้เก็บข้อมูล ได้แก่ แบบประเมิน Rapid Entire Body Assessment (REBA) แบบประเมินความรู้สึกปวดหลังส่วนล่าง และเครื่องวัดคลื่นไฟฟ้ากล้ามเนื้อ ผลการวิจัยพบว่า การปรับปรุงสภาพงานลอกยางที่สามารถดำเนินการได้โดยใช้หลักการยศาสตร์แบบมีส่วนร่วม ประกอบด้วย การสลับยางเหนียวมากกับเหนียวน้อยในการลอก นำยางที่ลอกจนถึงระดับเข่ามาวางซ้อนทับกันแล้วค่อยนำไปลอกในวันถัดไป การตัดผ่าครึ่งยางที่เหนียวมากตามแนวขวาง การจับคู่กันลอกยางในยางที่มีความเหนียวมาก การเพิ่มความยาวและปรับด้ามจับตะขอเกี่ยวยางให้กระชับ และการปรับการวางพาเลตมาอยู่ด้านข้างพนักงาน ความเสี่ยงหลังส่วนล่างจากการประเมินด้วย REBA และความรู้สึกปวดหลังส่วนล่างลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = .000 และ .034 ตามลำดับ) ค่าร้อยละภาระงานของกล้ามเนื้อ Latissimus dorsi ด้านขวา และ Erector spinae ด้านซ้าย ในขณะทำงานเทียบกับขณะหดตัวสูงสุดลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ (p < .05) งานศึกษาในครั้งนี้จึงเป็นข้อมูลพื้นฐานให้โรงงานแปรรูปยางแผ่นรมควันแห่งอื่น ๆ หรือสถานประกอบการที่มีลักษณะปัญหาใกล้เคียง ได้นำรูปแบบไปใช้ในการปรับปรุงสภาพงานเพื่อลดความเสี่ยงทางด้านการยศาสตร์ต่อไป