การศึกษาโอกาสในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงประสบการณ์ในพื้นที่ ชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกของประเทศไทย

Abstract

การท่องเที่ยวเชิงประสบการณ์เป็นการท่องเที่ยวทางเลือกหนึ่งซึ่งเปิดโอกาสให้นักท่องเที่ยวได้ เข้าไปมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่าง ๆ ก่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์และความคิดระหว่าง นักท่องเที่ยวและเจ้าของวัฒนธรรม ส่งผลให้นักท่องเที่ยวเกิดความประทับใจและบอกต่อไปยังบุคคลอื่น โครงการวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อจัดทำฐานข้อมูลเชิงพื้นที่ของแหล่งท่องเที่ยวเชิงประสบการณ์และจัดเส้นทางการท่องเที่ยวเชิงประสบการณ์ในจังหวัดชลบุรี ระยอง จันทบุรี และตราด จากการศึกษาพบว่า แหล่งท่องเที่ยวเชิงประสบการณ์ในจังหวัดชลบุรี ระยอง จันทบุรี และ ตราด พบว่ามีแหล่งท่องเที่ยวรวมทั้งสิ้น 32 แห่ง ตั้งอยู่ในจังหวัดชลบุรี 5 แห่ง ได้แก่ ศูนย์กสิกรรม ธรรมชาติมาบเอื้อง ศูนย์อนุรักษ์พันธุ์เต่าทะเล ศูนย์เรียนรู้จักสานพนัสนิคม สวนสัตว์เปิดเขาเขียว และ หมู่บ้านช้างพัทยา จังหวัดระยอง 9 แห่ง ได้แก่ สวนยายดา-ป้าบุญชื่น สวนสมุนไพรสมเด็จพระเทพ รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีชมวิว ฮอร์สไรดิ้ง คลับ บ้านมาบเหลาชะโอน มหาวิทยาลัยบ้านนอก บ้านจำรุง ชุมชนปากน้ำประแส ศูนย์บริการการพัฒนาปลวกแดงตามพระราชดำริจังหวัดระยอง สวนสุภัทราแลนด์ และศูนย์กสิกรรมสมุนไพรไทเขาขุนอินทร์ จังหวัดจันทบุรี 7 แห่ง ได้แก่ ศูนย์ หัตถกรรมพื้นบ้านการทอเสื่อจันทบูร หมู่บ้านเสม็ดงาม เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาสอยดาว ศูนย์วิจัยพืช สวนจันทบุรี ชุมชนไร้แผ่นดิน (อบต.บางชัน) ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบน อันเนื่องมาจาก พระราชดำริ ศูนย์กสิกรรมชำปลาไหล และวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวเชิงเกษตรชุมชนรักษ์เขาบายศรี และจังหวัดตราด 11 แห่ง ได้แก่ ชุมชนหาดทรายด า ชุมชนบ้านท่าระแนะ ชุมชนบ้านเปร็ดใน ชุมชน รักษ์คลองบางพระ ท่องเที่ยวเชิงนิเวศต าบลห้วยแร้ง ชุมชนบ้านคันนา ชุมชนบ้านแหลมเทียน นิเวศ พิพิธภัณฑ์ชอง บ้านช้างทูน ชุมชนบ้านน้ าเชี่ยว ชุมชนบ้านยายม่อม และชุมชนบ้านแหลมมะขาม ศักยภาพของแหล่งท่องเที่ยวเชิงประสบการณ์ประเมินจากเกณฑ์ที่บ่งบอกถึงลักษณะของแหล่ง ท่องเที่ยวเชิงประสบการณ์โดยมีคะแนนรวมทั้งสิ้น 61 คะแนน จำแนกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่ 1 ศักยภาพสูง มีคะแนนมากกว่า 41 คะเนน กลุ่มที่ 2 ศักยภาพปานกลาง มีคะแนนระหว่าง 21 - 40 คะแนน และกลุ่มที่ 3 ศักยภาพต่ำ มีคะแนนน้อยกว่า 20 คะแนน จากการศึกษาพบว่า ใน 4 จังหวัดมี แหล่งท่องเที่ยวที่อยู่ในกลุ่มศักยภาพสูงทั้งสิ้น 21 แห่ง ศักยภาพปานกลาง 9 แห่ง และศักยภาพต่ำ 2 แห่ง โดยแหล่งท่องเที่ยวเชิงประสบการณ์ที่มีคะแนนสูงที่สุด (54 คะแนน) มี 2 แห่ง ได้แก่ มหาวิทยาลัยบ้านนอก บ้านจำรุง และบ้านน้ำเชี่ยว รองลงมา (53 คะแนน) ได้แก่ ศูนย์กสิกรรมธรรมชาติมาบเอื้องและชุมชนบ้านยายม่อม ในขณะที่แหล่งท่องเที่ยวที่มีคะแนนต่ำที่สุด (21 คะแนน) ได้แก่ ชมวิว ฮอร์สไรดิ้ง คลับ ส่วนการจัดเส้นทางการท่องเที่ยวแบ่งออกได้เป็น 3 รูปแบบ ได้แก่ เส้นทางการท่องเที่ยวแบบ 1 วัน แบบ 2 วัน 1 คืน และแบบ 3 วัน 2 คืน โดยกำหนดเงื่อนไข คือ ทุกเส้นทางเริ่มต้นจากสนามบินนานาชาติสุวรรณภูมิ ซึ่งเส้นทางการท่องเที่ยวแบบ 1 วัน เป็นเส้นทางที่นักท่องเที่ยวสามารถเดินทางแบบไปเช้า-เย็นกลับ แบ่งออกเป็น 9 เส้นทาง เช่น เส้นทางการท่องเที่ยวศูนย์กสิกรรมธรรมชาติมาบเอื้อง มีระยะทาง 72.30 กิโลเมตร และเส้นทางการท่องเที่ยวสวนสัตว์เปิดเขาเขียวมีระยะทาง 90.55 กิโลเมตร ส่วนเส้นทางการท่องเที่ยวแบบ 2 วัน 1 คืน จัดได้เป็น 7 เส้นทาง เช่น เส้นทางการท่องเที่ยวนิเวศพิพิธภัณฑ์ชอง บ้านช้างทูน-แหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศตำบลห้วยแร้ง มีระยะทาง 321.27 กิโลเมตร และเส้นทางชุมชนบ้านน้ำเชี่ยว- ชุมชนบ้านยายม่อม มีระยะทาง 307.22 กิโลเมตร ในขณะที่เส้นทางการท่องเที่ยวแบบ 3 วัน 2 คืน จัดได้เป็น 4 เส้นทาง เช่น เส้นทางการท่องเที่ยวสวนยายดา-ป้าบุญชื่นบ้านมาบเหลาชะโอน-มหาวิทยาลัยบ้านนอกบ้านจำรุง-วิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวเชิงเกษตรชุมชนรักษ์เขาบายศรี-ศูนย์กสิกรรมชำปลาไหล (สวนผู้ใหญ่คำนึง) มีระยะทาง 234.57 กิโลเมตร