การรับรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานขึ้นจอประสาทตาต่อพฤติกรรม การดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน

Abstract

วัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาการรับรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานขึ้นจอประสาทตา พฤติกรรมการดูแลตนเอง ในผู้ป่วยเบาหวาน 2. เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยส่วนบุคคลต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วย เบาหวาน และการรับรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานขึ้นจอประสาทตาต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน วิธีดําเนินการวิจัย กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยทั้งเพศชายและเพศหญิงโดยจํากัดอายุ 50 ปีขึ้นไปเนื่องจากเป็นกลุ่มที่มีภาวะ เสี่ยงมากกว่ากลุ่มอื่น และเป็นกลุ่มที่ได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์ว่าเป็นโรคเบาหวาน ซึ่งมารับบริการการ รักษาพยาบาลที่คลินิกเบาหวาน แผนกผู้ป่วยนอก ของศูนย์วิทยาศาสตร์สุขภาพ มหาวิทยาลัยบูรพาและยินดีให้ ข้อมูล จํานวนทั้งสิ้น 274 คน เก็บข้อมูลจากแบบสอบถามการรับรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานขึ้นจอประสาทตาและ พฤติกรรม การดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นตามกรอบแนวคิดการดูแลตนเองของโอเร็ม (Orem)และวิเคราะห์ข้อมูลลักษณะส่วนบุคคล โดยการแจกแจงความถี่ และหาค่าร้อยละ ข้อมูลเกี่ยวกับการรับรู้ เกี่ยวกับโรคเบาหวานขึ้นจอประสาทตา พฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน หาค่าเฉลี่ยและส่วน เบี่ยงเบนมาตรฐาน เปรียบเทียบพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน จําแนกตามเพศ โดยการทดสอบค่า t-test เปรียบเทียบพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน จําแนกตามอายุ รายได้ของครอบครัว ระดับ การศึกษาสูงสุด ระยะเวลาที่เป็นโรคเบาหวาน สําหรับกลุ่มตัวอย่างมากกว่า 2 กลุ่ม โดยการวิเคราะห์ ANOVA และใช้วิธีของเชฟเฟ่ (Scheffe) เปรียบเทียบค่าเฉลี่ยรายคู่ เมื่อพบว่ามีความแตกต่างอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติที่ ระดับ .05 หาความสัมพันธ์ระหว่างการรับรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานขึ้นจอประสาทตากับพฤติกรรมการดูแลตนเอง ของผู้ป่วยเบาหวาน โดยการวิเคราะห์ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน (Pearson product movement correlation coefficient) โดยนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ผลการวิจัย ผู้ป่วยเบาหวานที่มารับการรักษา ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง อายุอยู่ในช่วง มากกว่า 59-69 ปี มีรายได้ของ ครอบครัวอยู่ระหว่าง 5,001-10,000 บาท ระดับการศึกษาต่ํากว่าปริญญาตรี มีระยะเวลาที่ป่วยเป็นอยู่ช่วง 0-5 ปี ผู้ป่วยเบาหวานมีการรับรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานขึ้นจอประสาทตามากที่สุดในด้านการรับรู้ประโยชน์ของการรักษา รับรู้น้อยที่สุดในด้านอุปสรรคในการปฏิบัติตนในการป้องกันโรคเบาหวานขึ้นจอประสาทตา ผู้ป่วยเบาหวานมี พฤติกรรมการดูแลตนเองในเรื่องโรคเบาหวานถูกต้องอยู่ในระดับมาก ผู้ป่วยเบาหวานมีพฤติกรรมการดูแลตนเอง ถูกต้องดีในระดับมากสุด คือ เรื่องการมาตรวจน้ําตาลในเลือดและปัสสาวะตามแพทย์นัด ผู้ป่วยเบาหวานมี พฤติกรรมการดูแลตนเองในระดับคะแนนต่ําสุดคือเรื่องการรับประทานอาหารรสหวาน นอกจากนี้พบว่าเพศ อายุ รายได้ของครอบครัว ระดับการศึกษาสูงสุด ระยะเวลาที่เป็นโรคเบาหวาน มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการ ดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน (p< .05) แต่การรับรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานขึ้นจอประสาทตา ไม่มีความสัมพันธ์กับ พฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน ยกเว้นการรับรู้ด้านประโยชน์การรักษาที่มีความสัมพันธ์กับ พฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน (p< .05) ข้อเสนอแนะ 1. ควรจัดหน่วยบริการสําหรับให้คําปรึกษา ให้ความรู้และคําแนะนําแก่ผู้ป่วยเบาหวานที่มารับบริการตรวจแต่ละ ครั้ง โดยชี้แจงให้ผู้ป่วยทราบถึงผลของการควบคุมโรค อย่างถูกวิธีโดยมุ่งเน้นการดูแลตนเองที่ถูกต้องและสามารถ นําไปปฏิบัติได้จริงในชีวิตประจําวัน 2. หน่วยงานหรือโรงพยาบาลควรกําหนดนโยบายในเชิงรุก โดยการปรับปรุงระบบบริการและการให้บริการ โดยเฉพาะในกลุ่มโรคเรื้อรังให้สอดคล้องกับบุคคล สังคม และวัฒนธรรมโดยให้การสนับสนุนส่งเสริมการดูแล ตนเองด้านต่าง ๆ ในผู้ป่วยเบาหวาน การนําไปใช้ประโยชน์ ใช้เป็นแนวทางสําหรับเจ้าหน้าที่ในทีมสุขภาพวางแผนพัฒนาการส่งเสริมการดูแลตนเองของผู้ป่วย เบาหวานและเป็นข้อมูลพื้นฐานสําหรับผู้บริหารพิจารณาตัดสินใจวางแผน กําหนดนโยบาย การบริการสุขภาพใน แผนกจักษุกรรม คลินิกเบาหวานหรือหน่วยบริการที่เกี่ยวข้อง