การตรวจวินิจฉัยโรคไวรัสเกล็ดหลุดจากตัวอย่างที่ไม่ต้องทำลายปลากะพงขาวและพาหะนำโรค

Abstract

โรคเกล็ดหลุด (Scale drop disease; SDD) เป็นโรคที่เกิดจากเชื้อไวรัสสกุล Megalocytivirus Scale drop diseas virus (SDDV) ก่อให้เกิดความเสียหายในฟาร์มเพาะเลี้ยงปลากะพงขาวในประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในปัจจุบันการตรวจวินิจฉัยโรคด้วยวิธีทางอณูชีวโมเลกุลจะใช้ดีเอ็นเอที่สกัดจากอวัยวะภายในของปลา ซึ่งจพเป็นต้องทำลายปลา ดังนั้นการศึกษานี้ เพื่อตรวจหา SDDV จากตัวอย่างที่ไม่ต้องทำลายปลา (non-lethal samples) ได้แก่ เลือด เมือกและครีบหาง ทั้งในปลาป่วยและปลาปกติในช่วงเวลาที่มีการระบาดด้วยเทคนิค semi-nested PCR จากการศึกษาพบว่า ตัวอย่างเลือด และเมือก มีการปรากฏของเชื้อไวรัส 100% จากตัวอย่างปลาป่วย (n=15) และปลาปกติ (n=5) จากนั้นใช้ตัวอย่างเลือดในการเฝ้าระวังเชื้อไวรัส SDDV โดยไม่ทำให้ปลาตาย ซึ่งทำการเก็บเลือดปลาปกติในกระชังเดิมหลังจากที่มีการระบาดของโรคเกล็ดหลุด 13 เดือน พบว่า มีการติดเชื้อไวรัสในเลือด 1/20 ตัวอย่าง ทั้งนี้ยังตรวจพบเชื้อแบคทีเรีย Vibrio harveyi จากเนื้อเยื่อปลาที่มีการติดเชื้อไวรัส SDDV ร่วมด้วย นอกจากนี้ยังมีการตรวจพบเชื้อไวรัส SDDV ในปรสิตภายนอกบริเวณเหงือกปลากลุ่ม Lernanthropus sp. และ Diplectanum sp. ที่เก็บในช่วงที่มีการระบาดของโรคแสดงให้เห็นว่าปรสิตเหล่านี้มีประโยชน์ในการนำ มาใช้เป็นตัวอย่างที่ไม่ทำลายปลา งานวิจัยนี้มีประโยชน์อย่างมากในการนำตัวอย่างที่ไม่ต้องทำลายปลามาใช้ในการตรวจหาเชื้อไวรัสและติดตามสุขภาพปลาที่มีการติดเชื้อ SDDV ในฟาร์มเลี้ยงปลากะพงขาวที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจและอาจนำมาใช้กับพ่อแม่พันธุ์