Abstract:
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษานโยบายและกฎหมายเกี่ยวกับการถือครองที่ดินของประเทศไทย วิเคราะห์กฎหมายเกี่ยวกับสิทธิการถือครองที่ดิน สถานภาพการถือครองที่ดิน ปัญหากฎหมายหรือปัจจัยในเชิงอุปสรรคที่มีผลต่อการบังคับใช้กฎหมาย ตลอดจนได้บทสรุปและข้อเสนอแนะแนวทางการดำเนินการเกี่ยวกับการถือครองที่ดิน การศึกษาใช้วิธีการวิจัยเอกสาร และนำข้อเท็จจริงของปัญหาในการออกเอกสารสิทธิในพื้นที่ ตำบลวังสมบูรณ์ อำเภอวังสมบูรณ์ จังหวัดสระแก้วมาวิเคราะห์สาเหตุของปัญหา จากการศึกษาวิจัยพบว่า สาเหตุการได้มาซึ่งกรรมสิทธิ์ที่ดินอาจได้มาหลายช่องทางด้วยกัน ซึ่งก่อนที่จะออกโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์จำเป็นต้องมีการพิสูจน์สิทธิในที่ดินเสียก่อน ซึ่งกฎหมายแต่ละฉบับมุ่งเน้นการจัดการที่ดินโดยรัฐ ในการควบคุมการใช้ที่ดินและใช้กระบวนการพิสูจน์สิทธิในที่ดินภายใต้กรอบของกฎหมายและเอกสารของทางราชการ ทำให้เป็นอุปสรรคต่อการแก้ไขปัญหาข้อพิพาทที่ดิน รวมถึงการบังคับใช้กฎหมายหลายฉบับ ทับซ้อนกันทำให้เกิดปัญหาทั้งแง่กฎหมายและการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ของรัฐ ตลอดจนปัญหาช่องว่างทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการถือครองที่ดินด้วย ผู้วิจัยเสนอแนะทางกฎหมาย ได้แก่ การแก้ไขประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. 2497 ให้สามารถออกโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์ในเขตป่าไม้ถาวร หรือแก้ไขพระราชบัญญัติจัดที่ดินเพื่อการครองชีพ พ.ศ. 2511 เกี่ยวกับคุณสมบัติของสมาชิกและให้ใช้ประโยชน์ที่ดินในลักษณะอื่นนอกจากเกษตรกรรมได้ หรือแก้ไขพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อการเกษตรกรรม พ.ศ. 2518 ให้สามารถนำที่ดินในเขตป่าไม้ถาวรมาดำเนินการปฏิรูปที่ดิน เพื่อการเกษตรกรรมได้ รวมถึงได้ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายด้วย
