ผลกระทบของการได้รับยาพาราเซตตามอลอย่างเรื้อรังต่อการเปลี่ยนแปลงของไตและปอดในหนูแรท

Abstract

พาราเซตามอล เป็นยาที่นิยมใช้บรรเทาอาการปวดหลายชนิด เช่น ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ และปวดท้อง เป็นต้น เนื่องจากมีผลข้างเคียงน้อยและไม่ระคายเคืองต่อกระเพาะอาหาร อย่างไรก็ตาม จากงานวิจัยที่ผ่านมาพบว่า ยาพาราเซตามอลสามารถส่งผลเสีย (adverse effect) ต่อหลายอวัยวะในร่างกายแม้ใช้ในขนาดของการรักษา (therapeutic dose) ซึ่งคณะวิจัยเราได้พบว่า การได้รับยาพาราเซตามอลเป็นเวลานานกระตุ้นให้เกิดการแสดงออกของ calcitonin gene-related peptide (CGRP) ใน trigeminal ganglion ที่น่าจะมีส่วนเกี่ยวข้องทาให้เกิดกระบวนการอักเสบแบบปลอดเชื้อ ดังนั้น งานวิจัยนี้จึงทาการศึกษาเพิ่มเติมเพื่อพิสูจน์สมมติฐานดังกล่าว โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการได้รับยาพาราเซตามอลเป็นระยะเวลานานต่อการแสดงออกของ pro-inflammatory cytokines ชนิด IL-1β, TNF-α และ IL-10 การแสดงออกของ CGRP การแสดงออกของ superoxide dismutase (SOD) และระดับ glutathione ในเนื้อเยื่อปอดของหนูแรท โดยแบ่งหนูออกเป็น 2 กลุ่ม คือ 1. กลุ่มควบคุมที่ได้รับ normal saline และ 2. กลุ่มที่ได้รับยาพาราเซตามอล ขนาด 200 mg/kg body weight ทุก 24 ชั่วโมง เป็นเวลา 30 วัน ผ่านทางช่องท้อง เมื่อครบกาหนดจึงเก็บปอดมาผ่านกระบวนการเตรียมเนื้อเยื่อ และนาไปย้อมสีด้วยวิธี Hematoxylin & Eosin (H&E) และ Immunohistochemistry (IHC) เพื่อดูการแสดงออกของ IL-1β , TNF-α และ IL-10 ผลการศึกษาพบว่าเมื่อย้อมด้วย H&E ไม่พบการเปลี่ยนแปลงของลักษณะโครงสร้าง ขนาด และการเรียงตัวของเยื่อบุเซลล์ชนิดต่างๆ ของเนื้อเยื่อปอดในหนูทั้ง 2 กลุ่ม แต่ผลการศึกษาด้วยการย้อม IHC พบว่ามีการแสดงออกของ IL-1β และ TNF-α ในกลุ่มที่ได้รับยาพาราเซตามอลมีการติดสีของ DAB ใน immunopositive cells เข้มสูงกว่ากลุ่มควบคุม และสอดคล้องกับกระตุ้นให้เกิดการแสดงออกของ CGRP ในปอดที่น่าจะมีส่วนเกี่ยวข้องทาให้เกิดกระบวนการอักเสบแบบปลอดเชื้อ ซึ่งตรงข้ามกับผลการศึกษาการแสดงออกของ IL-10 โดยการเปลี่ยนแปลงของระดับ cytokines ทั้ง 3 ชนิด เป็นผลมาจากการลดปริมาณการทางานของ SOD และระดับ glutathione ดังนั้น จากการศึกษาครั้งนี้จึงสรุปได้ว่า การได้รับยาพาราเซตามอลเป็นเวลานานทาให้เพิ่มการแสดงออกของ IL-1β และ TNF-α สูงขึ้นเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม ซึ่งอาจเป็นผลมาจากการเพิ่มของ CGRP หรือ toxic metabolite ของยานี้ ที่ไปมีผลกระตุ้นกระบวนการอักเสบและลดการทำงานของ anti-oxidants ทาให้เซลล์เกิดภาวะ oxidative stress