การต่อรองในกระบวนการผลิตภาพยนตร์เชิงสังเกตการณ์ผ่านปฏิบัติการสังคม : กรณีศึกษาการคัดค้านการขยายท่าเรือแหลมฉบังขั้นที่สาม ชุมชนบางละมุง จังหวัดชลบุรี

Abstract

การศึกษาเรื่อง “การต่อรองในกระบวนการผลิตภาพยนตร์เชิงสังเกตการณ์ผ่านปฏิบัติการ สังคม กรณีศึกษาการคัดค้านการขยายท่าเรือแหลมฉบังขั้นที่สาม ชุมชนบางละมุง จังหวัดชลบุรี” เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้วิธีการวิจัยแบบ Visual Research คือการถ่ายทำภาพยนตร์สารคดี เรื่อง The Third Eye ที่เป็นทั้งวิธีการศึกษา และ กระบวนการศึกษา ผสมผสานกับการเก็บข้อมูลในหมู่บ้านบางละมุง จังหวัดชลบุรี และการวิเคราะห์การต่อรองในกระบวนการผลิตภาพยนตร์ โดยวิธีการ Self-reflexivity โดยมีวัตถุประสงค์ 3 ประการ ได้แก่ 1.เพื่อศึกษากระบวนการต่อรองในการผลิตภาพยนตร์เชิงสังเกตการณ์ ระหว่าง “คนนอก” ที่ประกอบด้วย ผู้วิจัย และทีมงาน (ผู้ผลิตภาพยนตร์) และ “คนใน” ที่ประกอบด้วย แกนนำชาวบ้าน และตัวละครหลัก (Subjects) 2.เพื่อสำรวจทุนที่แต่ละฝ่ายนำมาใช้ในกระบวนการต่อรอง เพื่อผลิตภาพยนตร์สารคดีเชิงสังเกตการณ์ (Observational Cinema) และ 3.เพื่อวิเคราะห์การประกอบสร้าง รูปแบบและโครงสร้างด้านสุนทรียศาสตร์ภาพยนตร์ ที่เกิดจากการต่อรองด้วยทุนด้านต่าง ๆ ผลการศึกษา ชี้ว่า เมื่อพิจารณา 3 ขั้นตอน ของการผลิตภาพยนตร์คือ ขั้นตอนก่อนการถ่ายทำ ขั้นตอนการถ่ายทำ และ ขั้นตอนหลังการถ่ายทำ พบว่า ผู้วิจัยและทีมงานผู้ผลิต รวมทั้งแหล่งทุนได้เปรียบอย่างมากในแง่ของทุนทางวัฒนธรรม ประเภทอุปกรณ์การถ่ายทำ (Objectified Form) ประเภทสถาบัน (Institutionalized Form) และทุนด้านสัญลักษณ์ (Symbolic Capital) ในแง่ของการยอมรับนับถือจากสังคม ในขณะที่ชุมชน มุ่งที่จะใช้ยุทธวิธี และความเป็น Agency เพื่อสร้างปฏิบัติการต่อรอง คัดค้านการก่อสร้างท่าเรือแหลมฉบัง และใช้ทุนทางวัฒนธรรมด้านการฝึกฝนบ่มเพาะ (Embodied Form) และ Habitus ในความเป็นชาวประมง มากกว่า